กระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรมกลองปูจา : กรณีศึกษาจังหวัดลำปาง

Abstract

ศึกษากระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรมกลองปูจาในจังหวัดลำปาง ศึกษาคุณค่าวัฒนธรรมกลองปูจาที่มีต่อชุมชน และนำเสนอแนวทางในการนำวัฒนธรรมกลองปูจามาถ่ายทอดในโรงเรียน การวิจัยประกอบด้วย การศึกษาเชิงประวัติศาสตร์บอกเล่า การศึกษาเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม เพื่อนำเสนอกระบวนการถ่ายทอด วัฒนธรรมกลองปูจาในจังหวัดลำปาง ผลการวิจัยพบว่า 1. กระบวนการถ่ายทอดวัฒนธรรมกลองปูจาในอดีต มีจุดมุ่งหมายเพื่อการดำรงชีวิตและใช้ในพิธีกรรมของสังคม ผู้ถ่ายทอดคือพระสงฆ์และครูชาวบ้านถ่ายทอดให้กับชายที่มีความสนใจเรื่องกลองปูจา องค์ความรู้ที่ถ่ายทอดคือองค์ความรู้ด้านการบรรเลงกลองปูจา และองค์ความรู้ในเรื่องคติความเชื่อและพิธีกรรมเกี่ยวกับกลองปูจา โดยถ่ายทอดในรูปแบบการศึกษาตามอัธยาศัย ต่างจากปัจจุบันที่เป็นการศึกษานอกระบบโรงเรียน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อการอนุรักษ์และฟื้นฟูวัฒนธรรมกลองปูจา ผู้ถ่ายทอดคือวิทยากรซึ่งถ่ายทอดให้กับผู้ที่สนใจในการอนุรักษ์วัฒนธรรมกลองปูจา โดยถ่ายทอดองค์ความรู้ในเรื่องการบรรเลงเป็นหลัก 2. คุณค่าวัฒนธรรมกลองปูจาที่มีต่อชุมชนนั้น เป็นคุณค่าที่เกิดจากบทบาทหน้าที่ของกลองปูจาในชุมชน ในอดีตพบว่าประกอบด้วยคุณค่าทางด้านจิตใจ ร่างกาย ศาสนา สังคม ประวัติศาสตร์และสุนทรียศิลป์ ในปัจจุบันพบว่าคุณค่าด้านศาสนาหายไปแต่ปรากฏคุณค่าด้านเศรษฐกิจ 3. การนำวัฒนธรรมกลองปูจามาถ่ายทอดในโรงเรียนต้องนำองค์ความรู้ทั้ง 2 ด้านมาเป็นหลักในการถ่ายทอด โดยบูรณาการวัฒนธรรมกลองปูจาเข้ากับสาระการเรียนรู้ทั้ง 8 กลุ่ม ในวิธีการสอนแบบผู้เรียนเป็นสำคัญ และอาศัยความร่วมมือจากชุมชนในการถ่ายทอดวัฒนธรรมกลองปูจา