การวิเคราะห์รายวิชาที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมศึกษา ในหลักสูตรครุศึกษาของมหาวิทยาลัยสังกัดทบวงมหาวิทยาลัย

Abstract

วิเคราะห์เอกสารหลักสูตรครุศึกษาในรายวิชาที่เกี่ยวกับ สิ่งแวดล้อมศึกษา ในหลักสูตรครุศึกษาของมหาวิทยาลัย สังกัดทบวงมหาวิทยาลัย โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสารหลักสูตรของรายวิชา ที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมศึกษา และส่งรายชื่อวิชาดังกล่าวไปยังมหาวิทยาลัยทั้ง 12 สถาบัน ได้เอกสารประมวลการสอนที่สมบูรณ์ครบถ้วน ซึ่งเป็นกลุ่มตัวอย่างในการวิจัยครั้งนี้จำนวน 32 รายวิชา จากนั้นดำเนินการวิเคราะห์ลงในแบบวิเคราะห์หลักสูตร สิ่งแวดล้อมศึกษา ซึ่งผลการวิจัยพบว่า 1. ลักษณะของรายวิชาที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมศึกษา ส่วนใหญ่เปิดให้เรียนในหมวดวิชาเฉพาะ (เอก) ในลักษณะของสิ่งแวดล้อมที่แทรกในรายวิชาอื่นๆ มากที่สุด รองลงมาเปิดให้เรียนในหมวดวิชาการศึกษาทั่วไป ที่พบน้อยคือในหมวดวิชาชีพและในหมวดวิชาเลือกเสรี 2. วัตถุประสงค์ของรายวิชาที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมศึกษาพบว่า ส่วนใหญ่ต่างมุ่งหวังให้บัณฑิตมีความรู้-ความเข้าใจ และความตระหนักถึงคุณประโยชน์ของสิ่งแวดล้อม และผลกระทบจากการใช้วิทยาศาสตร์-เทคโนโลยี และการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมที่มีผลต่อการดำรงชีวิต รองลงมามุ่งให้ความรู้ในการเลือกใช้ทรัพยากรธรรมชาติ มาป้องกันการเสียสมดุลย์ของปัญหาสิ่งแวดล้อม ที่พบน้อยที่สุด คือ การพัฒนาสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืน 3. เนื้อหาสาระที่บรรจุในรายวิชาที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมศึกษา ส่วนใหญ่มุ่งหวังให้บัณฑิตมีความรู้ด้าน การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม นิเวศวิทยา และการจัดการทรัพยากร รองลงมา มุ่งให้ความรู้ด้านสังคมมนุษย์กับเศรษฐกิจและวัฒนธรรม มีบางรายวิชาบรรจุเนื้อหาด้านกฎหมาย และมาตราการควบคุมแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม และเทคนิคการวิเคราะห์ของสิ่งแวดล้อมเข้าไว้ด้วย ไม่พบรายวิชาใดบรรจุเนื้อหาด้านมโนทัศน์ และจรรยาบรรณทางสิ่งแวดล้อมอย่างชัดเจน 4. กิจกรรมการเรียนการสอน ส่วนใหญ่เน้นการบรรยาย อภิปรายซักถามและตอบคำถาม ศึกษาด้วยตนเองและใช้โสตทัศนูปกรณ์ รองลงมา คือ การเชิญวิทยากรพิเศษ ทำรายงาน ค้นคว้ารายบุคคล-รายกลุ่มและวิจารณ์ รายงานที่พบน้อยที่สุดคือ การศึกษานอกสถานที่ ทำโครงการกรณีศึกษา สรุปประเด็น-วิเคราะห์ปัญหาและกิจกรรมร่วมพัฒนาชุมชน ไม่พบรายวิชาใดระบุกิจกรรมการเรียนการสอน โดยการใช้เกมส์และสถานการณ์จำลอง 5. การวัดและการประเมินผล เน้นการสอบ รองลงมา สังเกตการมีส่วนร่วมในชั้นเรียน ตอบคำถาม ศึกษาค้นคว้า รายงาน การทดสอบก่อนและหลังเรียน ที่พบน้อยที่สุด คือ การสังเกตการจัดกิจกรรมเสริมประสบการณ์โดยนักเรียน เช่น เข้าร่วมโครงการเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม