ฤทธิ์ของน้ำมันระเหยจากผลมะแข่นต่อกล้ามเนื้อเรียบ

Abstract

การศึกษาฤทธิ์เบื้องต้นทางเภสัชวิทยาของน้ำมันระเหยจากผลมะแข่น (Zanthoxylum limonella Alston (Rutaceae)) ต่ออวัยวะที่แยกออกจากกายในหนูขาวหนูตะเภา และในหนูถีบจักรสภาพปกติ พบว่าน้ำมันระเหย 7.68 x 10-5 - 1.92 x 10-3 mul/25 ml เพิ่มการหดตัวของหลอดเลือดแดงใหญ่หนูขาว และสามารถยับยั้งได้ด้วย prazosin 1 x 10-7 M และ verpamil 1 x 10-7 M เมื่อทดลองในน้ำยาหล่อเลี้ยงเนื้อเยื่อ calcium-free Krebs-Henseleit solution น้ำมันระเหยไม่สามารถกระตุ้นให้หลอดเลือดแดงใหญ่หดตัวได้ น้ำมันระเหย 2 x 10-6 - 5.12 x 10-4 mul/25 ml เพิ่มการหดตัวของลำไส้เล็กส่วน ileum ของหนูตะเภาได้ตามขนาดของน้ำมันระเหยที่ได้ และสามารถยับยั้งได้ด้วย chlorpheniramine 1 x 10-7 M, cyproheptadine 1 x 10-7 M, atropine 1 x 10-7 M และ verapamil 1 x 10-7 M น้ำมันระเหย 8 x 10-4 mul/25 ml เพิ่มการหดตัวของท่ออสุจิหนูขาว ที่ถูกกระตุ้นด้วย norepinephrine 1 x 10-6 M, barium chloride (BaCl2) 1 mM, potassium chloride (KCl) 50 mM เมื่อป้อนน้ำมันระเหย (5% volatile oil) 10 ml/kg BW มีผลเพิ่มการเคลื่อนที่ของน้ำหมึกจากลำไส้เล็กส่วนที่ต่อกับกระเพาะอาหารไปยังลำไส้เล็กส่วน ileo-caecal junction ของหนูถีบจักรสภาพปกติได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จากผลการทดลอง อาจกล่าวได้ว่า น้ำมันระเหยจากผลมะแข่นเพิ่มการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบหลอดเลือดแดงใหญ่ของหนูขาว, ลำไส้เล็กส่วน ileum หนูตะเภา และท่ออสุจิของหนูขาว โดยกลไกที่ไม่เฉพาะเจาะจงกับตัวรับสัมผัสใดๆ