รูปแบบพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรมระหว่างบริษัทสถาปนิกสำหรับโครงการออกแบบและก่อสร้างในประเทศไทย

Abstract

พันธมิตรในธุรกิจสถาปัตยกรรมนั้นก่อให้เกิดความได้เปรียบหลายประการต่อบริษัทสถาปนิก การผสมผสานความชำนาญที่แตกต่างกันของหุ้นส่วนต่างๆ ช่วยสร้างผลลัพธ์ที่ดีกว่าการดำเนินงานโดยลำพัง นอกจากนั้นพันธมิตรทางธุรกิจที่เข้มแข็งสามารถยืดหยัดท่ามกลางสภาพเศรษฐกิจที่ผันผวนและสามารถจัดการกับปัญหาด้านการบริหารจัดการได้เป็นอย่างดี วัตถุประสงค์ของการวิจัยครั้งนี้ประกอบด้วย การศึกษางานวิจัยและเอกสารทั้งในประเทศและต่างประเทศในเรื่องหลักการและแนวทางปฏิบัติของพันธมิตรทางธุรกิจทั่วไป เรื่องพันธมิตรทางธุรกิจที่เกิดขึ้นระหว่างบริษัทสถาปนิก นอกจากนั้นยังมีเป้าหมายในการจัดประเภทพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรมระหว่างบริษัทสถาปนิกที่มุ่งเน้นเฉพาะโครงการออกแบบและก่อสร้างในประเทศไทย และการเสนอปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรม การวิจัยครั้งนี้ประกอบด้วยข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้บริหารระดับสูงของบริษัทสถาปนิก โดยทำการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง และแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม คือ 1) บริษัทสถาปนิกขนาดเล็ก มีจำนวนบุคลากรน้อยกว่า 20 คน 2) บริษัทสถาปนิกขนาดกลาง มีจำนวนบุคลากร 21 - 50 คน 3) บริษัทสถาปนิกขนาดใหญ่ มีจำนวนบุคลากร 51 - 100 คน 4) บริษัทสถาปนิกขนาดใหญ่พิเศษ มีจำนวนบุคลากรมากกว่า 100 คน จากการวิจัยพบว่าพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรมในประเทศไทย สามารถแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะใหญ่ คือ พันธมิตรทางธุรกิจระหว่างบริษัทสถาปนิกไทยกับบริษัทสถาปนิกไทยด้วยกัน และพันธมิตรทางธุรกิจระหว่างบริษัทสถาปนิกไทยกับบริษัทสถาปนิกอื่นๆ โดยพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรมระหว่างบริษัทสถาปนิกไทยกับบริษัทสถาปนิกไทยด้วยกัน สามารถแบ่งย่อยตามระดับความรับผิดชอบระหว่างหุ้นส่วน ออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่ 1) พันธมิตรทางธุรกิจแบบรับเหมาช่วง(Sub-contracting with lesser liabilities) 2) พันธมิตรทางธุรกิจแบบเท่าเทียม (Two parties with equal liabilities) 3) พันธมิตรทางธุรกิจแบบสัญญา 3 ฝ่าย (Consortium) 4) พันธมิตรทางธุรกิจโครงการร่วมทุน (Project-based Joint partnership) พันธมิตรทางธุรกิจระหว่างบริษัทสถาปนิกไทยกับบริษัทสถาปนิกอื่นๆ สามารถแบ่งย่อยตามระดับความร่วมมือ ออกเป็น 4 ประเภท ได้แก่1) พันธมิตรทางธุรกิจแบบส่งบริการข้ามแดน(Cross-border service) 2) พันธมิตรทางธุรกิจแบบผู้ร่วมงานต่างชาติ (Foreign Affiliate) 3) พันธมิตรทางธุรกิจแบบบริษัทในเครือ (group companies: local and overseas) 4) พันธมิตรทางธุรกิจโครงการร่วมทุนระหว่างประเทศ (project-based joint partnership with renowned international firm(s)) นอกจากนั้นการวิจัยพบปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของกลุ่มพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรม ประกอบด้วย การคัดเลือกหุ้นส่วนควรคำนึงถึง ความชำนาญที่แตกต่างกันและเป็นประโยชน์ต่อโครงการเพื่อก่อให้เกิดการรวมตัวอย่างมีพลัง ประสบการณ์และประวัติการทำงานของหุ้นส่วน ความเข้าใจของหุ้นส่วนในเรื่องผลประโยชน์ของการเข้าร่วมกลุ่มพันธมิตรทางธุรกิจ ความเข้าใจเรื่องวัฒนธรรมองค์กรและแนวทางการปฏิบัติวิชาชีพของหุ้นส่วน ความเข้าใจเรื่องจรรยาบรรณและจริยธรรมในการปฏิบัติวิชาชีพสถาปัตยกรรม นอกจากนั้นยังมีปัจจัยเรื่องข้อตกลงระหว่างหุ้นส่วน: สัญญาระหว่างหุ้นส่วนควรชัดเจนและมีผลตามกฏหมายไทย ประกอบด้วยรายละเอียดเรื่องอำนาจ สิทธิ และความรับผิดชอบทางกฏหมายของทุกฝ่าย หน้าที่ ระบบการบริหาร ขอบเขตงานและความรับผิดชอบของหุ้นส่วนทุกฝ่าย โครงสร้างภาษีและแนวทางการยุติความร่วมมือ โดยข้อตกลงนี้ควรได้รับการตรวจสอบจากปรึกษาทางกฏหมายที่มีประสบการณ์ นอกจากนั้นการวิจัยยังแสดงถึงความคิดเห็นของสถาปนิกถึงเรื่องพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรมในประเทศไทย โดยส่วนใหญ่เห็นว่าสภาสถาปนิกควรเข้ามามีบทบาทและจัดระเบียบรูปแบบพันธมิตรทางธุรกิจสถาปัตยกรรมระหว่างบริษัทสถาปนิกสำหรับโครงการออกแบบและก่อสร้างในประเทศไทย และสมาคมสถาปนิกสยามควรมีบทบาทในการเป็นตัวกลางที่ทำให้เกิดความร่วมมือระหว่างบริษัทสถาปนิกมากขึ้น