การประกอบสร้างความจริงในข่าวเกี่ยวกับเทพยดาและผีของหนังสือพิมพ์ไทย

Abstract

ศึกษาการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับเทพยดาและผีของหนังสือพิมพ์ไทย อันนำมาซึ่งอำนาจในการสร้างความรู้ความเข้าใจในระบบความเชื่อให้กับคนในสังคม โดยแบ่งวิธีการศึกษาออกเป็น 2 วิธีคือ วิเคราะห์เนื้อหาจากหนังสือพิมพ์รายวัน 4 ชื่อฉบับ ได้แก่ ไทยรัฐ เดลินิวส์ คมชัดลึก และข่าวสด ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2551 จนถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2552 รวมเป็นระยะเวลาทั้งสิ้น 2 ปี จำนวนทั้งสิ้น 2920 ฉบับ และสัมภาษณ์เชิงลึกบรรณาธิการข่าวของหนังสือพิมพ์ทั้ง 4 ชื่อฉบับ ฉบับละ 1 คน ผลการวิจัยพบว่า แม้หนังสือพิมพ์ไทยจะมีปริมาณและความถี่ในการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับเทพยดาและผีไม่มากนัก แต่ก็ยังคงมีการนำเสนออยู่เสมอ ดังนั้นการนำเสนอข่าวสารเกี่ยวกับผีของหนังสือพิมพ์ไทย จึงอาจมีผลกระทบต่อการรับรู้ และสามารถสร้างความหมายในด้านระบบความเชื่อให้กับคนในสังคมได้ โดยความหมายของ “เทพยดาและผี” ในข่าวเกี่ยวกับผีของหนังสือพิมพ์ไทยนั้น เป็นการผลิตซ้ำความเชื่อของคนในสังคมที่ยังคงยอมรับตามความเชื่อดั่งเดิมว่า การมีอยู่ของเทพยดาและผีเป็นเรื่องปกติ แต่มีทัศนคติต่อการปรากฏตัวตน หรือการแสดงอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ของเทพยดาและผีว่า เป็นเรื่องประหลาดผิดธรรมดา ประเด็นของข่าวเกี่ยวกับผีที่พบในหนังสือพิมพ์ไทยได้เป็น 5 ประเด็นหลักคือ การบวงสรวงหรืออ้อนวอนเทพยดาและผี การปรากฏตัวของเทพยดาและผี อาชญากรรมที่เกี่ยวกับเทพยดาและผี อุบัติเหตุที่เกี่ยวกับเทพยดาและผี และการควบคุมเทพยดาและผี ซึ่งพบว่าหนังสือพิมพ์ไทยทั้ง 4 ชื่อฉบับมีการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับความเชื่อเรื่องผีแต่ละประเด็นในสัดส่วนที่ใกล้เคียงกัน ในส่วนของปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการนำเสนอข่าวเกี่ยวกับเทพยดาและผี พบว่ามีทั้งจากปัจจัยภายนอก นโยบายองค์กร ทัศนคติส่วนตัวของบรรณาธิการ และองค์ประกอบคุณค่าข่าว โดยบรรณาธิการหนังสือพิมพ์ทั้ง 4 ชื่อฉบับ มีความเห็นตรงกันว่าปัจจัยที่สำคัญที่สุดก็คือ กระแสความสนใจของผู้คนในสังคม