แนวทางวางผังบริเวณวัดอโศการาม จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

วัดอโศการามเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมที่สำคัญของพุทธศาสนิกชนในจังหวัดสมุทรปราการและจังหวัดใกล้เคียง ตั้งอยู่บริเวณปากน้ำเจ้าพระเจ้า มีพื้นที่ป่าชายเลนเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของวัด ดังนั้นกิจกรรมและการใช้สอยพื้นที่จึงมีความสัมพันธ์กับระบบนิเวศชายฝั่งและป่าชายเลนในลักษณะการใช้สอยพื้นที่เพื่อการปฏิบัติธรรม เห็นได้จากในอดีตกุฏิที่ปลูกสร้างให้สอดคล้องกับลักษณะทางภูมิศาสตร์ที่ตั้ง ได้แสดงถึงการอยู่ร่วมกับธรรมชาติอย่างกลมกลืน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่ง ที่นำไปสู่การรักษาพื้นที่ป่าชายเลน และแสดงถึงบทบาทสำคัญของวัดในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อย่างไรก็ตาม ในช่วงเวลากว่าทศวรรษที่ผ่านมา มีการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่บริเวณชายฝั่งโดยรอบรวมถึงพื้นที่ในเขตวัดอย่างต่อเนื่อง ทั้งจากการสร้างเขื่อนหินทิ้งเพื่อป้องกันการกัดเซาะชายฝั่งซึ่งกลายเป็นแนวกีดขวางการขยายตัวของป่าชายเลนและปิดกั้นทางไหลของน้ำทะเลที่ทำให้น้ำท่วมขังและเน่าเสีย นอกจากนี้การใช้สอยพื้นที่ของวัดทั้งพื้นที่บกและในเขตพื้นที่ ป่าชายเลนที่น้ำทะเลท่วมถึงไม่มีการวางแผนควบคุม ทำให้ส่งผลกระทบต่อสภาพแวดล้อมชายฝั่งที่เป็นเอกลักษณ์ของวัด วิทยานิพนธ์นี้มีเป้าหมายเพื่อจัดทำผังแม่บท โดยการผสานแนวคิดในการอนุรักษ์พื่นที่ชายฝั่งและป่าชายเลน เข้ากับการปรับปรุงภูมิทัศน์ให้เหมาะสมกับกิจกรรมทางพุทธศาสนา ผ่านการออกแบบผังบริเวณวัดด้วยการแบ่งพื้นที่ใช้สอยในส่วนพุทธวาสและสังฆาวาส เพื่อให้สามารถรองรับกิจกรรมการปฏิบัติธรรม ร่วมกับการจัดการทรัพยากรธรรมชาติป่าชายเลนที่ดีเพื่อเป้นต้นแบบให้แก่ชุมชนใกล้เคียง