การแพร่กระจายวัฒนธรรมการแสดงรำโทน จังหวัดลพบุรี

Abstract

รำโทนเป็นการละเล่นของชาวบ้านทั่วไป โดยเฉพาะในแถบภาคกลาง ที่มีมาแต่โบราณและได้รับความนิยมมากที่สุดในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 จากการเก็บข้อมูลภาคสนาม กลุ่มรำโทนทั้ง 6 ตำบล ในจังหวัดลพบุรี พบว่าการเล่นรำโทนแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มไทยเบิ้ง ได้แก่ บ้านหนองยายโต๊ะ บ้านบัวชุม บ้านมหาโพธิ บ้านโคกสลุง และกลุ่มไทยภาคกลาง ได้แก่ บ้านยางดทน บ้านแหลมฟ้าผ่า ในการเล่นรำโทนของชาวบ้านนั้น พบว่ามีโอกาสในการเล่นอยู่ 2 โอกาส ไดแก่ เล่นในงานเทศกาล ตรุษ, สงกรานต์ งานประเพรีต่างๆ และเล่นในยามว่างงาน เพื่อเป็นการพักผ่อนพบปะกันของหนุ่มสาว การเล่นรำโทนนั้น จะไม่มีพิธีกรรม โดยมีลำดับในการเล่นคือ เวลาค่ำใครมีโทนก็ถือมารวมกันที่ลานบ้าน พวกคนตีโทน ตีจังหวะ คนร้องนั่งอยู่ขอบลาน เริ่มตีกลองเรียกคน เพื่อให้หนุ่มสาวมารวมกันที่ลานบ้านเมื่อคนมาพอสมควรแล้วก็เริ่มรำขณะรำคนร้องก็ร้องเพลงต่อกันไปเรื่อยๆ เมื่อดึกมากแล้ว ก็แยกย้ายกันกลับบ้าน ในส่วนของการแพร่กระจาย วัฒนธรรมการแสดงรำโทน กลุ่มไทยเบิ้งจะได้รับอิทธิพลจากโทนโคราชและเพลงโคราช โดยได้รับอิทธิพลทางบทเพลง จากทหารที่ทำถนนไปจังหวัดเพชรบูรณ์ ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 และแต่งขึ้นเองบ้าง สำหรับกลุ่มไทยภาคกลางได้รับอิทธิพลจากโทนชาตรี รำมะนา และเพลงพื้นบ้านภาคกลาง โดยได้รับอิทธิพลทางบทเพลงจากชาวพระนครที่อพยพหนีสงครามมาอยู่ตามชนบท และแต่งขึ้นเองเช่นกัน การอนุรักษ์ การสืบทอด และพัฒนาการเผยแพร่การแสดงรำโทน จ. ลพบุรี นั้นพบว่า องค์การบริหารส่วนตำบล ช่วยสนับสนุนงบประมาณ จัดหาเครื่องดนตรี เครื่องแต่งกายพร้อมทั้งพาไปแสดงตามที่ต่างๆ และโรงเรียนระดับประถม ไดเชิญผู้เล่นรำโทนไปเป็นวิทยากร สอนให้กับนักเรียน สำหรับการพัฒนาการเผยแพร่ วิทยาลัยนาฏศิลปลพบุรีได้รวบรวมเพลง และปรับปรุงท่ารำให้เป็นระเบียบแบบแผน เพื่อเป็นแนวทางให้สถานศึกษาระดับต่างๆ ใช้เป็นตัวอย่างในการฝึกเพื่อการสืบทอดการเล่นรำโทนให้คงอยู่สืบไป