การวิเคราะห์ต้นทุน-อรรถประโยชน์ของการปลูกถ่ายไขกระดูกเปรียบเทียบกับการรักษาด้วยเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวมัยอีลอยด์ชนิดเฉียบพลัน ผู้ใหญ่ ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบต้นทุน-อรรถประโยชน์ของการปลูกถ่ายไขกระดูกกับการให้เคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวมัยอีลอยด์ชนิดเฉียบพลัน โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในมุมมองของผู้ให้บริการ โดยเก็บข้อมูลอรรถประโยชน์ระหว่างเดือนตุลาคม 2548 ถึง มีนาคม 2550 ส่วนข้อมูลต้นทุนเป็นข้อมูล ระหว่าง ตุลาคม 2536 จนถึง มีนาคม 2550 ประกอบด้วย 1) ต้นทุนค่าบริการพื้นฐาน (ต้นทุนค่าแรง ค่าวัสดุทั่วไป ค่าลงทุน และต้นทุนทางอ้อม) ซึ่งนำข้อมูลจากงานวิจัยและรายงานการวิเคราะห์ต้นทุนการให้บริการของโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ตั้งแต่ปี 2544 ถึงปัจจุบัน มาปรับโครงสร้างต้นทุนให้เหมาะสมกับการศึกษาครั้งนี้ 2) ต้นทุนค่าบริการทางการแพทย์ (ต้นทุนค่ายา ค่าเคมีบำบัด ค่าตรวจทางห้องปฏิบัติการ ค่าตรวจทางรังสี และค่าบริการเตรียมเลือด) เก็บรวบรวมจากการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วย โดยข้อมูลด้านการเงินทั้งหมดถูกปรับให้เป็นค่าเงินปี 2548 ด้วยดัชนีราคาผู้บริโภค ส่วนข้อมูลส่วนอรรถประโยชน์เก็บรวบรวมโดยการสัมภาษณ์คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยด้วยแบบสัมภาษณ์ EQ-5D ข้อมูลทั้งหมดถูกวิเคราะห์ให้เป็นต้นทุนต่อรายต่อปีและสร้างตัวแบบ Markov และทำ cohort simulation เพื่อพยากรณ์ต้นทุนต่อรายตลอดชีวิต ผลการศึกษา พบว่า ต้นทุนเฉลี่ยของกลุ่มปลูกถ่ายไขกระดูก ในสภาวะ complete remission (CR) เท่ากับ 651,081 บาทต่อรายต่อปี และสภาวะ relapse เท่ากับ 507,815 บาทต่อรายต่อปี ส่วนกลุ่มเคมีบำบัดเท่ากับ 489,286 และ 428,892 บาทต่อรายต่อปี ตามลำดับ ค่าอรรถประโยชน์ กลุ่มปลูกถ่ายไขกระดูก CR เท่ากับ 0.7348, relapse เท่ากับ 0.4120 และกลุ่มเคมีบำบัด CR เท่ากับ 0.5172, relapse เท่ากับ 0.2926 เมื่อกำหนดอัตราลด (discount rate) เท่ากับร้อยละ 3 พบว่า ต้นทุนตลอดชีวิตต่อราย กลุ่มปลูกถ่ายไขกระดูก เท่ากับ 2,392,778 บาท และกลุ่มเคมีบำบัด เท่ากับ 2,217,405 บาท (แตกต่างกัน 175,373 บาท) โดยที่กลุ่มปลูกถ่ายไขกระดูกมีอายุที่ยืนยาว 2.5308 QALY และ กลุ่มเคมีบำบัด 2.0949 QALY (แตกต่างกัน 0.7359 QALY) ดังนั้น กลุ่มปลูกถ่ายไขกระดูกจึงมีต้นทุน 1,098,196 บาทต่อ 1 QALY และ กลุ่มเคมีบำบัดมีต้นทุน 1,242,971 บาทต่อ 1 QALY (แตกต่างกัน 144,775 บาท) ความน่าจะเป็นของการปลอดโรคและการมีชีวิตอยู่ ในเวลา 5 ปี จาก cohort simulation ของตัวแบบ Markov นี้ กลุ่มปลูกถ่ายไขกระดูก เท่ากับ 0.1573 และ 0.2458 ส่วนกลุ่มเคมีบำบัด เท่ากับ 0.2040 และ 0.3508 ตามลำดับ อย่างไรก็ตาม จากการวิเคราะห์ความไว พบว่า ต้นทุนต่อ QALY จะต่ำลง ในกรณีที่สภาวะผู้ป่วยก่อนปลูกถ่ายไขกระดูกเป็น remission ครั้งแรก และมีอายุน้อยกว่า 35 ปี หรือ เป็น remission ครั้งแรก และไม่มีโรคร่วมหรือโรคแทรกซ้อน จากการศึกษาครั้งนี้ แสดงให้เห็นว่า การปลูกถ่ายไขกระดูกมีต้นทุน-อรรถประโยชน์คุ้มค่ากว่าการรักษาโดยเคมีบำบัด ดังนั้น การบริหารจัดการระบบบริการสุขภาพของประเทศไทยควรได้เสนอข้อมูลอย่างครบถ้วน เพื่อให้ผู้ป่วยและสังคมได้มีส่วนร่วมในการตัดสินใจเลือกรับบริการตามเงื่อนไขที่มีอยู่ อีกทั้งควรมุ่งเน้นการใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์ในการจัดการให้เกิดประสิทธิภาพของระบบมากกว่าการควบคุมงบประมาณในภาพรวมอย่างเดียว