ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางสังคมกับการป่วยด้วยโรคเรื้อรังและไม่ติดต่อ

Abstract

การศึกษาย้อนหลังจากผลไปหาเหตุ (Case-control study) ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อหาตัวชี้วัดลักษณะทางสังคมของบุคคลที่ป่วยด้วยโรคเรื้อรังและไม่ติดต่อ และหาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะทางสังคมของบุคคลที่ป่วยด้วยโรคเรื้อรังและไม่ติดต่อกับบุคคลที่มีสุขภาพดี กลุ่มตัวอย่างแบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มศึกษา (case) เป็นผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ 198 ราย ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 198 ราย และกลุ่มควบคุม (control) เป็นบุคคลที่มีสุขภาพดีจำนวน 202 ราย โดยสุ่มตัวอย่างหลายขั้นตอนในโรงพยาบาล 11 แห่ง เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษาเป็นแบบสอบถาม ซึ่งมีค่าความเที่ยงเท่ากับ .80 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติความถี่ ค่าร้อยละ และการวิเคราะห์ ความถดถอยโลจิสติค (Binary logistic regression analysis) ผลการศึกษาสรุปได้ว่า ตัวชี้วัดลักษณะทางสังคมที่มีความสัมพันธ์กับการเจ็บป่วยเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจ ประกอบด้วย การพักผ่อนนอนหลับ การออกกำลังกาย อายุ และระดับการศึกษา โดยพบว่าโอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจจะลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับบุคคลที่มีสุขภาพดีดังนี้ มีการนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ (OR = .18, 95% CI = .05-71, p = .01) มีการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ (OR = .43, 95% CI = .22-.85, p =.01) มีการศึกษาสูง (OR = .88, 95% CI = .82-.94, p =.01) ยกเว้นอายุมากมีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นโรคเพิ่มขึ้น (OR = 1.22, 95% CI = 1.17-1.28, p =.01) ส่วนตัวชี้วัดลักษณะทางสังคมที่มีความสัมพันธ์กับการเจ็บป่วยเป็นโรคหลอดเลือดสมอง ประกอบด้วย ความดันโลหิต การออกกำลังกาย ท้องถิ่นที่อาศัยอยู่ การดื่มสุรา ระดับการศึกษา และอายุ โดยพบว่าโอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยเป็นโรคหลอดเลือดสมองจะเพิ่มขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับบุคคลที่มีสุขภาพดีดังนี้ มีความดันโลหิตสูง (OR = .658, 95% CI = 2.22-19.51, p =.01) ดื่มสุราเป็นประจำ (OR = 3.66, 95% CI = 1.18-11.7, p =.03) มีอายุมาก (OR = 1.19, 95% CI = 1.13-1.25, p=.01) แต่โอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยเป็นโรคจะลดลงในกรณีที่มีการออกกำลังกายสม่ำเสมอ (OR = .18, 95% CI = .07-.51, p = .01) อาศัยอยู่ในเมือง (OR = .23, 95% CI = .08-.68, p =.01) และมีการศึกษาสูง (OR = .76, 95% CI = .68-.84, p =.01)