การสร้างเครื่องมือคัดกรองความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสับสนเฉียบพลันในผู้สูงอายุหลังผ่าตัด

Abstract

การวิจัยเชิงบรรยายนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้าง และตรวจสอบคุณภาพเบื้องต้นของเครื่องมือคัดกรองความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสับสนเฉียบพลันในผู้สูงอายุหลังผ่าตัด ประกอบด้วยปัจจัยเสี่ยงที่ได้จากการทบทวนวรรณกรรม และการทบทวนข้อมูลย้อนหลังของผู้สูงอายุที่มีภาวะสับสนเฉียบพลันหลังผ่าตัด จำนวน 314 รายจากบันทึกทางการพยาบาล และบันทึกอาการ ได้ปัจจัยเสี่ยง 7 ข้อคือ 1) อายุที่เพิ่มขึ้นมากกว่า 75 ปี 2) ประวัติติดสุรา 3) ภาวะซึมเศร้าก่อนผ่าตัด 4) การได้รับยากลุ่ม Benzodiazepines, Anticholinergics 5) ความผิดปกติของเชาวน์ปัญญา การคิด การรับรู้ 6) ระดับอิเล็กโตรไลท์ในเลือดไม่สมดุล 1-2 วันก่อนผ่าตัด และ 7) ระดับฮีโมโกลบิน ฮีมาโตรคริตที่ผิดปกติหลังผ่าตัด 1-2 วัน ผ่านการตรวจสอบความตรงตามเนื้อหาจากผู้เชี่ยวชาญ 5 ท่าน จากนั้นนำไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้ป่วยสูงอายุที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ที่เข้ารับการผ่าตัดทางศัลยกรรมออร์โธปิดิกส์แผนกผู้ป่วยในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิเขตกรุงเทพฯ จำนวน 300 คน ผลการศึกษาพบผู้ป่วย 25 คนใน 300 คน ที่เกิดภาวะสับสนเฉียบพลันหลังผ่าตัดตามการประเมินด้วยเครื่องมือประเมินภาวะสับสนเฉียบพลัน CAM ส่วนใหญ่มีปัจจัยเสี่ยง 4 ปัจจัย คือ มีความผิดปกติของเชาวน์ปัญญา การคิด การรับรู้ อายุที่เพิ่มขึ้นมากกว่า 75 ปี มีประวัติการได้รับยากลุ่ม Benzodiazepines, Anticholinergics และมีภาวะซึมเศร้าก่อนผ่าตัด แต่ไม่มีรายใดมีประวัติการติดสุราจากการคัดกรองด้วยเครื่องมือคัดกรองความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสับสนเฉียบพลัน และพบความสัมพันธ์ระหว่างจำนวนผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงกับจำนวนผู้ป่วยที่เกิดภาวะสับสนเฉียบพลันหลังผ่าตัดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05 (Yates’ Correction Chi-square 261.165 และค่าสหสัมพันธ์แบบ Cramer’s V 0.956) เครื่องมือคัดกรองความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสับสนเฉียบพลันหลังผ่าตัดที่สร้างขึ้น สามารถค้นหาบุคคลที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสับสนเฉียบพลันหลังผ่าตัดได้ เมื่อกำหนดเกณฑ์ที่มีปัจจัยเสี่ยงมากกว่าหรือเท่ากับ 4 ปัจจัย ทั้งนี้เครื่องมือคัดกรองนี้ต้องการตรวจสอบความตรงรายปัจจัยในการบ่งชี้ภาวะสับสนเฉียบพลันหลังผ่าตัดต่อไป