การรับรู้บทบาทและอัตลักษณ์ของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์ทางโทรทัศน์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มุ่งศึกษาการรับรู้บทบาทและอัตลักษณ์ของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์ทาง โทรทัศน์ โดยแบ่งการศึกษาออกเป็นสองส่วน คือ ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพในการศึกษาบทบาทและอัตลักษณ์ของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์โดยการวิเคราะห์จากรูปแบบและเนื้อหารายการวิทยาศาสตร์ (Textual Analysis) และใช้การวิจัยเชิงปริมาณในส่วนการศึกษาการรับรู้บทบาทและอัตลักษณ์ของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์ จากกลุ่มตัวอย่าง 400 คน ที่มีภูมิหลังด้านการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ที่แตกต่างกัน และ มีอาชีพที่เกี่ยวข้องและไม่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์ โดยใช้แบบสอบถามวิเคราะห์ข้อมูล โดยการหาค่าร้อยละ เฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ใช้วิธีทางสถิติในการทดสอบสมมุติฐาน และประมวลผลโดยการใช้โปรแกรมสำเร็จรูป SPSS ผลการวิจัยพบว่า บทบาทของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์ที่พบมากที่สุดนั่นคือ บทบาทในการดำเนินรายการ ในลักษณะเปิด - ปิดและเชื่อมโยงรายการ อัตลักษณ์ของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์ที่พบมากที่สุด คือการแต่งกายและท่าทางการแสดงออกในลักษณะสุภาพ การรับรู้บทบาทที่เป็นลักษณะเฉพาะของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์จากทรรศนะของผู้ชม คือบทบาทการให้ทักษะทางวิทยาศาสตร์และบทบาทในการตั้งคำถาม ซึ่งพบได้ชัดเจนจากพิธีกรรายการเกมส์โชว์ สำหรับปัจจัยสำคัญในการกำหนดบทบาทของพิธีกรคือประเภทและรูปแบบของรายการ ส่วนการรับรู้อัตลักษณ์ของพิธีกรรายการวิทยาศาสตร์จากทรรศนะของกลุ่มตัวอย่างที่ไม่ได้ประกอบอาชีพที่เกี่ยวข้องกับด้านวิทยาศาสตร์จะสนใจรูปแบบและลักษณะที่ปรากฎชัดเจนของพิธีกรโดยไม่ได้สนใจกับภูมิหลังด้านการศึกษาหรือประสบการณ์ความรู้ของพิธีกรว่ามีความเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์หรือไม่ เพราะกลุ่มตัวอย่างให้ความเห็นว่า ความรู้ด้านวิทยาศาสตร์นั้นสามารถเพิ่มเติมขึ้นมาได้โดยไม่จำเป็นจะต้องมีภูมิหลังความรู้มาก่อน ส่วนกลุ่มตัวอย่างที่ไม่มีภูมิหลังด้านการศึกษาทางวิทยาศาสตร์และไม่ได้ประกอบอาชีพเกี่ยวกับวิทยาศาสตร์จะรับรู้ในบทบาทของพิธีกรและรับรู้ในอัตลักษณ์ของพิธีกรในด้านต่างๆ ได้ดีกว่ากลุ่มตัวอย่างที่มีภูมิหลังการศึกษาและอาชีพที่เกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์