ปฏิสัมพันธ์ระหว่างการณ์ลักษณะทางไวยากรณ์และการณ์ลักษณะประจำคำ: การศึกษาแบบอิงคลังข้อมูลภาษา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาอรรถศาสตร์ของระบบการณ์ลักษณะในภาษาไทยโดยใช้ข้อมูลจากคลังข้อมูลภาษา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปฏิสัมพันธ์ระหว่างการณ์ลักษณะประจำคำกับคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์จำนวน 6 คำในภาษาไทย ได้แก่ “กำลัง” “ยัง” “อยู่” “แล้ว” “เคย” และ “จะ” และเพื่อระบุรูปแบบการปรากฏร่วมระหว่างคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ดังกล่าว และวิเคราะห์ปฏิสัมพันธ์ระหว่างคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ 6 คำ เมื่อปรากฏร่วมกันตามรูปแบบที่พบ ผลการวิจัยพบว่า คำว่า “กำลัง” จัดเป็นคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์กำลังดำเนิน เนื่องจากคำว่า “กำลัง” ทำหน้าที่เลือกเน้นส่วนกลางที่มีลักษณะพลวัตและแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงกำลังเกิดขึ้น ณ เวลาอ้างอิง คำว่า “อยู่” จัดเป็นคำบ่งชี้การณ์ลักษณะมีอยู่ เนื่องจากคำว่า “อยู่” ทำหน้าที่เลือกเน้นส่วนกลางของเหตุการณ์ และแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงมีอยู่หรือปรากฏอยู่ ณ เวลาอ้างอิง คำว่า “ยัง” จัดเป็นคำบ่งชี้การณ์ลักษณะคงอยู่ เนื่องจากทำหน้าที่เลือกเน้นส่วนกลางของเหตุการณ์ที่อ้างถึงและแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงยังคงดำเนินอยู่ ณ เวลาอ้างอิง นอกจากนี้ คำว่า “ยัง” ยังแสดงความหมายเหตุการณ์คู่ตรงข้ามกับเหตุการณ์ที่อ้างถึง ซึ่งอาจจะเป็นเหตุการณ์คู่ตรงข้ามที่ปรากฏก่อน หรือเหตุการณ์คู่ตรงข้ามที่ควรจะปรากฏ ณ เวลาอ้างอิง คำว่า “แล้ว” จัดเป็นคำบ่งชี้การณ์ลักษณะเหตุการณ์ก่อน เนื่องจากคำว่า “แล้ว” สามารถมีปฏิสัมพันธ์กับการณ์ลักษณะประจำคำได้ 2 ลักษณะ ได้แก่ ก) เลือกเน้นส่วนกลางของเหตุการณ์และแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงเป็นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นก่อนเวลาอ้างอิง และดำเนินมาจนถึงเวลาอ้างอิง หรือ ข) เลือกเน้นบริเวณสภาพหลัง และแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงได้จบสิ้นลงก่อนเวลาอ้างอิง แต่มีความสัมพันธ์กับสถานการณ์ ณ เวลาอ้างอิง นอกจากนี้ คำว่า “แล้ว” ยังแสดงความหมายเหตุการณ์คู่ตรงข้ามกับเหตุการณ์ที่อ้างถึง ซึ่งอาจจะเป็นเหตุการณ์คู่ตรงข้ามที่ปรากฏก่อน หรือเหตุการณ์คู่ตรงข้ามที่ควรจะปรากฏ ณ เวลาอ้างอิง คำว่า “เคย” จัดเป็นคำบ่งชี้การณ์ลักษณะเชิงประสบการณ์ เนื่องจากทำหน้าที่เลือกเน้นบริเวณสภาพหลังและแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงเป็นเหตุการณ์ที่ได้เกิดขึ้นและสิ้นสุดลงก่อนเวลาอ้างอิงอย่างน้อยหนึ่งครั้ง คำว่า “จะ” จัดเป็นคำบ่งชี้เหตุการณ์ที่ไม่เกิดขึ้นจริง เนื่องจากสามารถแสดงความหมายได้หลากหลายทั้งที่เป็นความหมายเชิงการณ์ลักษณะ ความหมายความตั้งใจ และความหมายเชิงทัศนภาวะ เมื่อแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะ คำว่า “จะ” จัดเป็นคำบ่งชี้การณ์ลักษณะคาดหวัง เนื่องจากทำหน้าที่เลือกเน้นบริเวณสภาพก่อน และแสดงความหมายเชิงการณ์ลักษณะว่า เหตุการณ์ที่อ้างถึงมีแนวโน้มที่จะเกิดขึ้นภายหลังจากเวลาอ้างอิง คำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ทั้ง 6 คำนี้สามารถปรากฏร่วมกันได้ตั้งแต่ 2 คำไปจนถึง 4 คำ เมื่อปรากฏร่วมกันในประโยค คำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ที่ปรากฏหน้ากริยาจะเข้าขยายความหมายก่อนคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ที่ปรากฏหลังกริยา และคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ที่ปรากฏใกล้กับคำกริยามากที่สุดจะขยายความหมายก่อนคำบ่งชี้การณ์ลักษณะทางไวยากรณ์ที่ปรากฏห่างออกไปตามลำดับ