การพัฒนาระบบการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทยในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษา

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการศึกษาเพื่อยกระดับภูมิปัญญาไทยสู่สถาบันอุดมศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์การจัดการการอุดมศึกษาด้านการใช้ปราชญ์ภูมิปัญญาไทยในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษา การรับรองวิทยฐานะผู้สอนในระดับอุดมศึกษาในต่างประเทศ และในประเทศ พัฒนาและตรวจสอบระบบการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทยในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษาประชากรที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ ครูภูมิปัญญาไทยรุ่นที่ 1-4 จำนวน 190 คน ตามการประกาศยกย่องเชิดชูเกียรติของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ (2542) และรองอธิการบดีฝ่ายวิชาการ/ประกันคุณภาพ/มาตรฐานการศึกษา จำนวน 110 คน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ครูภูมิปัญญาไทย จำนวน 190 คน และรองอธิการบดีฝ่ายวิชาการ/ประกันคุณภาพ/มาตรฐานการศึกษา จำนวน 88 คน เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบวิเคราะห์สาระ แบบสอบถาม และสัมภาษณ์ปราชญ์ภูมิปัญญาไทยที่มีวุฒิการศึกษาระดับปริญญาแต่มีความเชี่ยวชาญไม่ตรงกับวุฒิการศึกษา และวิเคราะห์ข้อมูลโดยการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าที และการวิเคราะห์องค์ประกอบ ผลการวิจัย พบว่า สถาบันอุดมศึกษาต้องมียุทธศาสตร์การจัดการบุคลากรที่เป็นปราชญ์ภูมิปัญญาไทย และระบบการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทยในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษา มี 2 ระดับ คือ ระดับสถาบัน และระดับชาติ ระบบการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทยในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษา ประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก 4 ประการ ได้แก่ ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ ผลผลิต และข้อมูลป้อนกลับ 1) ปัจจัยนำเข้าในระดับสถาบัน ประกอบด้วย สถาบันอุดมศึกษาและปราชญ์ภูมิปัญญาไทย และปัจจัยนำเข้าในระดับชาติ ประกอบด้วย รายงานแจ้งผลการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทยของสถาบันอุดมศึกษาต่อสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา 2) กระบวนการในระดับสถาบัน ประกอบด้วย สถาบันอุดมศึกษาประเมินปราชญ์ภูมิปัญญาไทยเพื่อรับรองวิทยฐานะเป็นผู้สอน โดยใช้เกณฑ์มาตรฐานที่ 1-4 ได้แก่ เกณฑ์มาตรฐานด้านคุณลักษณะส่วนบุคคล ด้านความรู้ ทักษะ และความเชี่ยวชาญ ด้านผลงาน และด้านการสอน สถาบันอุดมศึกษาจัดทำรายงานแจ้งผลการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทย ต่อคณะกรรมการการอุดมศึกษา กระบวนการในระดับชาติ ประกอบด้วย คณะกรรมการการอุดมศึกษาทำการตรวจสอบรายงานนั้น ก่อนประกาศยืนยันการรับรองวิทยฐานะปราชญ์ภูมิปัญญาไทยในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษา 3) ผลผลิตของระบบในระดับสถาบัน คือ ปราชญ์ภูมิปัญญาไทยที่ได้รับการรับรองวิทยฐานะในฐานะผู้สอนระดับอุดมศึกษา และในระดับชาติ คือ ปราชญ์ภูมิปัญญาไทยได้รับการยืนยันการรับรองวิทยฐานะ และ 4) ข้อมูลป้อนกลับ คือ ผลการปฏิบัติป้อนสู่กระบวนการและปัจจัยนำเข้า ข้อเสนอแนะจากงานวิจัย คือ ควรจัดทำโครงการวิจัยติดตามการส่งเสริมภูมิปัญญาไทยในระดับอุดมศึกษา และโครงการวิจัยและพัฒนาเพื่อส่งเสริมภูมิปัญญาไทยสู่ตลาดสากล โดยความร่วมมือระหว่างกระทรวงศึกษาธิการกับกระทรวงที่เกี่ยวข้องกับภูมิปัญญาไทยสาขานั้นๆ และกรมทรัพย์สินทางปัญญา