การศึกษาระดับการพัฒนาของชุมชนเมืองในประเทศไทย

Abstract

ในการศึกษาระดับการพัฒนาของชุมชนเมืองนี้ได้ทำในระดับเทศบาลจำนวน 45 แห่ง โดยนำแนวความคิดเกี่ยวกับระบบสังคมซึ่งเน้นการแยกย่อย (Differentiation) และการผสมผสาน (Integration) ว่าเป็นกระบวนการที่ทำให้ชุมชนเมืองเปลี่ยนสภาพจากสภาวะเรียบง่ายเข้าสู่สภาวะซับซ้อนและมีความสามารถปรับตัวในสภาพแวดล้อมได้ดีขึ้น มาใช้ในการศึกษา โดยเมืองที่มีการแยกย่อยและการผสมผสานหรือความซับซ้อนในระดับสูงย่อมสะท้อนให้เห็นถึงระดับการพัฒนาที่สูงกว่าชุมชนเมืองที่มีความซับซ้อนในระดับต่ำกว่า การแยกย่อยหมายถึงความหลากหลายของหน้าที่และความเชี่ยวชาญในด้านเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนแสดงให้เห็นได้จากสถาบันและกิจกรรมต่างๆ ในด้านเศรษฐกิจและสังคมของชุมชนเมือง การผสมผสานถึงแรงทางสังคมที่เชื่อมโยงทุกๆ ส่วนของชุมชนตลอดจนสมาชิกเข้าด้วยกัน แสดงให้เห็นได้จากองค์กรหรือสมาคมที่สมาชิกในสังคมร่วมกันจัดตั้งขึ้น ในการศึกษาระดับการพัฒนาของชุมชนเมืองได้ใช้เทคนิค Multidimensional Scaling การศึกษาการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสังคมของชุมชนเมืองซึ่งอยู่ในรูปของการแยกย่อยด้านเศรษฐกิจและสังคมและการผสมผสานทางสังคมอย่างเป็นทางการ อาศัยเทคนิค Guttman Scale และ Cross-Sectional Study ผลการศึกษาสามารถสรุปได้ดังนี้คือ 1) ชุมชนเมืองที่ทำการศึกษามีระดับการพัฒนาแตกต่างกัน สามารถแบ่งได้เป็น 4 กลุ่มคือ กลุ่มเมืองที่มีระดับการพัฒนาระดับสูงมาก ได้แก่ เชียงใหม่ กลุ่มเมืองที่มีระดับการพัฒนาสูงได้แก่ นครราชสีมา อุดรธานี นครสวรรค์ ชลบุรี พิษณุโลก และอุบลราชธานี กลุ่มเมืองที่มีระดับการพัฒนาปานกลาง ได้แก่ ภูเก็ต ลำปาง สุราษฎร์ธานี ราชบุรี นครปฐม นครศรีธรรมราช ลพบุรี สงขลา ตรัง จันทบุรี ยะลา กาญจนบุรี สุรินทร์ เพชรบุรี บุรีรัมย์ เชียงราย บ้านโป่ง และอยุธยา กลุ่มเมืองที่มีระดับการพัฒนาต่ำได้แก่ ศรีสะเกษ สมุทรสาคร ปัตตานี ชุมพร น่าน ตราด สวรรคโลก ยโสธร นราธิวาส เพชรบูรณ์ ศรีราชา ชัยภูมิ หนองคาย สมุทรสงคราม ระนอง ปากพนัง หล่มสัก วารินชำราบ ตะพานหิน และพนัสนิคม 2) รูปแบบการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสังคมของชุมชนเมืองไทยที่ศึกษา มีการเปลี่ยนแปลงจากรูปแบบที่เรียบง่ายไม่ซับซ้อนไปสู่รูปแบบที่ซับซ้อนขึ้น กล่าวคือ ชุมชนเมืองมีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างไปในลักษณะที่ค่อยๆ เพิ่มความหลากหลายของรูปแบบกิจกรรมที่แสดงถึงหน้าที่และความเชี่ยวชาญที่แตกต่างกันขึ้นเรื่อยๆ ตามระยะการพัฒนา