การมีส่วนร่วมของประชากรในการจัดการป่าชุมชน: ศึกษาเฉพาะกรณีโครงการพัฒนาพื้นที่ป่าขุนแม่กวง อำเภอดอยสะเก็ต จังหวัดเชียงใหม่

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับการมีส่วนร่วมของประชากรในการจัดการป่าชุมชนและความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยต่างๆ ต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนของประชากรที่อยู่ในโครงการพัฒนาพื้นที่ ป่าขุนแม่กวง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ด้วยแบบสอบถามกับประชาชนตัวอย่างในอำเภอดอยสะเก็ด 6 หมู่บ้านจำนวน 600 ราย ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนอยู่ในระดับต่ำและเมื่อแยกพิจารณาตามขั้นตอนการมีส่วนร่วม 4 ขั้นตอนพบว่าขั้นตอนการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ การมีส่วนร่วมในการรับผลประโยชน์ และการมีส่วนร่วมในการประเมินผลนั้นกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีส่วนร่วมอยู่ในระดับต่ำ ส่วนขั้นตอนการมีส่วนร่วมในการดำเนินงานพบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีส่วนร่วมอยู่ในระดับปานกลาง ผลการวิเคราะห์การถดถอยแบบง่ายพบว่าตัวแปรอิสระที่มีผลทางบวกต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ได้แก่ เพศ สถานภาพในครัวเรือน ระดับการศึกษา จำนวนการเป็นสมาชิกกลุ่มในชุมชน รายได้ ความรู้เกี่ยวกับป่าชุมชน และเจตคติเกี่ยวกับการจัดการป่าชุมชน ส่วนตัวแปรอิสระที่มีผลทางลบต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ได้แก่ อายุ ส่วนผลการวิเคราะห์การถดถอยพหุพบว่ากลุ่มตัวแปรอิสระมีผลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 โดยตัวแปรทั้ง 10 ตัว สามารถอธิบายการแปรผันของการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนได้ประมาณร้อยละ 27.7 และผลการวิเคราะห์การถดถอยแบบพหุขั้นตอนพบว่าเจตคติเกี่ยวกับการจัดการป่าชุมชนสามารถอธิบายการแปรผันของการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนได้ดีที่สุดคือร้อยละ 15.2 รองลงมาคือ เพศ ความรู้เกี่ยวกับป่าชุมชน จำนวนการเป็นสมาชิกกลุ่มในชุมชน และอายุ ซึ่งเพิ่มอำนาจในการอธิบายการแปรผันของการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนได้ร้อยละ 4.5, 3.2, 3.0 และ 1.3 ตามลำดับ ส่วนตัวแปรอื่นๆ ไม่ได้เพิ่มอำนาจในการอธิบายการแปรผันของการมีส่วนร่วมในการจัดการป่าชุมชนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05