ความสัมพันธ์ระหว่างความหลากหลายทางพันธุกรรมของยีน STAT3 และ STAT4 กับความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งตับของผู้ป่วยไทยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแบบเรื้อรัง

Abstract

โปรตีน Signal transducers and activator of transcriptions (STATs) เป็นสมาชิกของตระกูล transcription factor ซึ่งทำหน้าที่สำคัญในวิถีการส่งสัญญาณของไซโตไคน์ (cytokines) มีหลักฐานจำนวนมากที่แสดงให้เห็นว่า single nucleotide polymorphisms (SNPs) บนยีน STATs เช่น rs2293152 และ rs1053004 บนยีน STAT3 และ rs7574865 บนยีน STAT4 มีความสัมพันธ์กับการเป็นมะเร็งตับ (hepatocellular carcinoma, HCC) ในผู้ที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแบบเรื้อรัง (chronic hepatitis B, CHB) งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะอธิบายความสัมพันธ์ของ SNPs เหล่านี้กับการเกิดมะเร็งตับในผู้ป่วยไทยที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแบบเรื้อรัง ซึ่งการศึกษาแบ่งผู้เข้าร่วมโครงการวิจัยออกเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้ที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแบบเรื้อรังและเป็นมะเร็งตับ (CHB-related HCC) จำนวน 192 ราย กลุ่มผู้ที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีแบบเรื้อรังแต่ไม่เป็นมะเร็งตับ (CHB without HCC) จำนวน 200 ราย และกลุ่มควบคุมที่มีสุขภาพดี (healthy controls) จำนวน 190 ราย สำหรับการหาจีโนไทป์ของ SNPs rs2293152 และ rs7574865 ทำโดยวิธี polymerase chain reaction – restriction fragment length polymorphism ส่วน SNP rs1053004 ทำด้วยวิธี allelic discrimination assays โดยอาศัย TaqMan real-time PCR ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า การกระจายตัวของจีโนไทป์ของ SNPs rs2293152 และ rs1053004 บนยีน STAT3 และ rs7574865 บนยีน STAT4 อยู่ในสมดุลของ Hardy-Weinberg (P > 0.05) ความหลากหลายทางพันธุกรรมของยีน STAT3 ตำแหน่ง SNP rs2293152 ไม่มีความสัมพันธ์กับการเป็นมะเร็งตับ (P > 0.05) ในขณะที่ SNP ตำแหน่ง rs1053004 จีโนไทป์ CC มีความสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งตับอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อเทียบกับกลุ่ม CHB ที่ไม่เป็น HCC (odds ratio=1.85, 95% confidence interval=1.00-3.43, P=0.049) นอกจากนี้จีโนไทป์ของ SNP ตำแหน่ง rs7574865 บนยีน STAT4 (GG เทียบกับ TT+GT) มีความสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งตับอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับกลุ่ม healthy controls (odds ratio=1.71, 95% confidence interval=1.13-2.59, P=0.011) ดังนั้นการค้นพบเหล่านี้จึงเป็นหลักฐานสำคัญที่แสดงว่ายีน STAT3 ตำแหน่ง SNP rs1053004 และยีน STAT4 ตำแหน่ง SNP rs7574865 มีความสัมพันธ์กับความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งตับและอาจใช้เป็นตัวบ่งชี้ทางพันธุกรรม (genetic marker) สำหรับการทำนายการเกิดมะเร็งตับในประชากรไทยได้