การพัฒนาระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลโดยใช้แนวคิดการประเมินแบบหลักฐานเชิงประจักษ์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อสำรวจสภาพการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลตามพันธกิจของอาจารย์ในวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข 2) เพื่อวิเคราะห์ตัวบ่งชี้และหลักฐานที่เหมาะสม และพัฒนาเกณฑ์การประเมินสำหรับใช้ในการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลในวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข 3) เพื่อพัฒนาระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลโดยใช้แนวคิดการประเมินแบบหลักฐานเชิงประจักษ์ และ 4) เพื่อประเมินความเหมาะสมของระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลในวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ที่พัฒนาขึ้น วิธีดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น 4 ขั้นตอน ขั้นตอนแรก เป็นการสำรวจสภาพการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาล โดยใช้วิจัยเอกสาร สร้างแบบสอบถามเพื่อการสำรวจสภาพการปฏิบัติงาน จำนวน 340 คน ขั้นตอนที่สอง การวิเคราะห์ตัวบ่งชี้และหลักฐานที่เหมาะสม และพัฒนาเกณฑ์การประเมินคุณภาพของหลักฐาน และตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือโดยใช้การวิเคราะห์ความตรงเชิงเนื้อหา ขั้นตอนที่สาม การพัฒนาระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาล นำระบบไปใช้กับวิทยาลัยพยาบาลที่เป็นกรณีศึกษาจำนวน 2 แห่ง ขั้นตอนที่สี่ประเมินความเหมาะสมของระบบการประเมินผลการปฏิบัติงาน โดยประเมินความพึงพอใจของอาจารย์พยาบาลและผู้บริหารที่มีต่อระบบ และการประเมินคุณภาพของการประเมินผลการปฏิบัติงานตามกรอบมาตรฐานการประเมิน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึกข้อมูลการสนทนากลุ่ม แบบประเมินความพึงพอใจ และแบบประเมินมาตรฐานของระบบ การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติภาคบรรยาย และการวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัย สามารถสรุปได้ดังนี้ คือ 1. การปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลครอบคลุมพันธกิจทั้ง 4 ด้าน ตามพันธกิจของอาจารย์มหาวิทยาลัย ได้แก่ ด้านการผลิตและพัฒนาบุคลากรด้านสุขภาพ (การจัดการเรียนการสอน) ด้านการศึกษาวิจัยและพัฒนาองค์ความรู้ ด้านการบริการวิชาการทางการแพทย์และสาธารณสุขแก่สังคมและสาธารณสุขสาธิต และด้านการส่งเสริม ทำนุบำรุงศิลปวัฒนธรรม นอกจากนี้ อาจารย์พยาบาลมีบทบาทตามพันธกิจหลักของสถาบันพระบรมราชชนก สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ควบคุมกำกับวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ได้แก่ ด้านบริหารจัดการที่ดีตามหลักธรรมาภิบาล 2. หลักฐานเชิงประจักษ์ที่เหมาะสมสำหรับใช้ในการประเมินผลการปฏิบัติงานในด้านการจัดการเรียนการสอน มี 8 หลักฐาน 32 ตัวบ่งชี้ คือ 1) แผนการสอนภาคทฤษฎี และ 2) แผนการสอนภาคปฏิบัติ มี 6 ตัวบ่งชี้ คือ ความครบถ้วนขององค์ประกอบของแผนการสอน ความสอดคล้องระหว่างองค์ประกอบของแผนการสอน วัตถุประสงค์การเรียนรู้ เนื้อหา กิจกรรมการเรียนการสอน การวัดและประเมินผล 3) สื่อการสอน มี 5 ตัวบ่งชี้ คือ การออกแบบ เนื้อหาของสื่อการสอน การนำเสนอเนื้อหา ความสอดคล้อง ความเหมาะสม 4) โครงการพัฒนาผู้เรียน มี 3 ตัวบ่งชี้ คือ ความครบถ้วนของส่วนประกอบของโครงการ การดำเนินกิจกรรมโครงการ ผลผลิตของโครงการ 5) เครื่องมือวัดผลและการตัดเกรด มี 5 ตัวบ่งชี้ คือ การประเมินผู้เรียนระหว่างการจัดการเรียนการสอน การมอบหมายงานรายบุคคล หรือรายกลุ่ม การวิพากษ์ข้อสอบ การวิเคราะห์ข้อสอบ การตัดเกรด 6) ผลการประเมินความพึงพอใจของผู้เรียน มี 1 ตัวบ่งชี้ คือ ผลการประเมินความพึงพอใจของผู้เรียนที่มีต่อคุณภาพการจัดการเรียนการสอนและสิ่งสนับสนุนการเรียนรู้ 7) เอกสารประกอบการสอน/ตำรา มี 3 ตัวบ่งชี้ คือ เนื้อหา รูปแบบในการเขียน การศึกษาค้นคว้าเอกสารประกอบการสอน/ตำรา 8) ผลงานวิจัยในชั้นเรียน มี 3 ตัวบ่งชี้ คือ การตีพิมพ์และเผยแพร่ แหล่งทุน และการนำไปใช้ประโยชน์ 3. ระบบการประเมินผลการปฎิบัติงานของอาจารย์พยาบาลที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย องค์ประกอบที่สัมพันธ์กัน 4 ด้าน คือ ด้านปัจจัยนำเข้า ประกอบด้วย วัตถุประสงค์ของการประเมิน บุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการประเมิน ภารกิจหลักตามพันธกิจของอาจารย์พยาบาลที่มุ่งประเมิน องค์ประกอบ ตัวบ่งชี้และเกณฑ์การประเมินโดยอิงหลักฐานเชิงประจักษ์ และระยะเวลาในการประเมิน ด้านกระบวนการ ประกอบด้วย ขั้นเตรียมความพร้อม ขั้นการพิจารณาทบทวนมาตรฐาน ตัวบ่งชี้และเกณฑ์การประเมินโดยอิงหลักฐานเชิงประจักษ์ ขั้นดำเนินการประเมิน และขั้นสรุปและทบทวนผลการประเมิน ด้านผลผลิต ประกอบด้วย ผลการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์ตามภารกิจหลักที่กำหนดไว้ ด้านการให้ข้อมูลป้อนกลับ ประกอบด้วย รายงานผลการประเมินการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาล 4. ผลประเมินความเหมาะสมของระบบการประเมินผลการปฏิบัติงานของอาจารย์พยาบาลในวิทยาลัยพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข พบว่า มีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก และผลการประเมินคุณภาพของการประเมินคุณภาพของการประเมินตามมาตรฐาน พบว่า ในทุกมาตรฐานมีคุณภาพอยู่ในระดับดี