ชุมชนเสมือนจริงในสังคมไทย : กรณีศึกษาชุมชนสถานีวิทยุ จส.100

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะความเป็นชุมชนรูปแบบใหม่ของสถานีวิทยุ จส.100 เพื่อศึกษาบทบาทของเครือข่ายทางสังคมแบบใหม่ต่อการหนุนเสริมความเป็นชุมชนของสถานีวิทยุ จส.100 และเพื่อศึกษาบทบาทของชุมชนสถานีวิทยุ จส.100 ในด้านสังคม โดยใช้กรอบแนวคิดเรื่องชุมชน ชุมชนเสมือนจริง และจิตสำนึกสาธารณะ การวิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการศึกษาเอกสาร การเก็บข้อมูลภาคสนาม การติดตามรับฟังสถานีวิทยุ จส.100 และการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกจากผู้ให้ข้อมูลหลัก ผลการวิจัยพบว่า 1.ชุมชนสถานีวิทยุ จส.100 เป็นชุมชนเสมือนจริง ในแง่ที่เป็นชุมชนการสื่อสาร แม้จะมิได้เป็นชุมชนออนไลน์ แต่เป็นชุมชนที่สมาชิกติดต่อกันผ่านโทรศัพท์มือถือ โดยมีสถานีวิทยุ จส.100 เป็นสื่อกลาง สมาชิกเป็นผู้ที่มีความสนใจปัญหาการจราจรร่วมกัน มีความหลากหลาย และมิได้จำกัดอยู่กับพื้นที่เชิงกายภาพ หลังจากก่อตั้งสถานี 2 ปี การที่สมาชิกกลุ่มหนึ่งได้ก่อตั้งชมรมจราจรสื่อสารเพื่อสังคม อาจสะท้อนให้เห็นถึงความไม่เพียงพอของความสัมพันธ์แบบเสมือนจริง 2.เครือข่ายทางสังคมแบบใหม่ ได้แก่ เฟสบุ๊ค และทวิตเตอร์ของ จส.100 ยังไม่ได้มีส่วนส่งเสริมความเป็นชุมชนเสมือนจริงของ จส.100 เพราะเป็นเพียงการสื่อสารทางเดียวของทั้งสมาชิกที่ใช้สื่อนี้ และเจ้าหน้าที่ จส.100 เท่านั้น 3.ชุมชน จส.100 มีส่วนเสริมสร้างจิตสำนึกสาธารณะของสมาชิก โดยการช่วยเหลือกรณีฉุกเฉิน หรือเหตุการณ์ที่ต้องการความช่วยเหลือ ซึ่งออกอากาศผ่านทางสถานี ขณะที่ข้อจำกัดของชุมชน คือ การแสดงความคิดเห็นทางการเมือง การเป็นองค์กรธุรกิจ และการแข่งขันระหว่างสถานี