การวางแผนการจัดการสื่อสารเพื่อลดความเสี่ยงจากอุบัติภัยในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ประกอบ ประเด็นและปัจจัยที่สำคัญในการสื่อสารเพื่อลดความเสี่ยงจากอุบัติภัยในจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและเพื่อวางแผนการจัดการสื่อสารเพื่อลดความเสี่ยงจากอุบัติภัย โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพร่วมกับการวิจัยเชิงประมาณ ได้แก่ การสัมภาษณ์เจาะลึก (In-depth Interview) จากกลุ่มผู้ให้ข้อมูล 3 กลุ่ม คือ อาจารย์ บุคลากรและนิสิต จำนวน 20 คน จากนั้นใช้วิธีการสำรวจ (Survey Research) จากกลุ่มประชากรในการศึกษาที่มีคุณลักษณะเดียวกันกับกลุ่มแรกจำนวน 511 คน โดยใช้แบบสอบถาม แล้วนำมาวิเคราะห์ข้อมูลด้วยโปรแกรม SPSS เพื่อวิเคราะห์สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอ้างอิง ได้แก่ การวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว (One-way Analysis of Variance) ผลการวิจัยพบว่าทั้งกลุ่มอาจารย์ บุคลากร และนิสิตจุฬาฯ มีลักษณะการเผชิญความเสี่ยงจากอุบัติภัยประเภทลูกเสือ (Boy scouts) หรือผู้อดทนต่อความเสี่ยง (Risk tolerant) มากที่สุด ซึ่งลักษณะของกลุ่มนี้จะเป็นกลุ่มคนที่มีความวิตกกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยสูง ขณะเดียวกันก็เป็นผู้ที่มีวิธีการของตนเองในการจัดการกับปัญหาโดยมีหน่วยงานให้ความช่วยเหลือ การสื่อสารที่เหมาะสมสำหรับกลุ่มลักษณะนี้คือ การให้ข้อมูลข่าวสารทั่วไปเกี่ยวกับอันตรายจากอุบัติภัย โดยเน้นความเสี่ยงจากอันตรายและผลกระทบที่จะเกิดกับตัวเขาอย่างไร นอกจากนี้ยังพบว่ากลุ่มตัวอย่างมีความเห็นเกี่ยวกับโอกาสของอุบัติภัยที่เกิดจากการกระทำของมนุษย์มีมากกว่าธรรมชาติ โดยเฉพาะอุบัติภัยจากการจราจร การถูกรถชนจากการข้ามถนน การสะดุดวัตถุสิ่งของหรือพื้นต่างระดับและไฟไหม้ ซึ่งมีระดับของโอกาสในการเกิดภัยสูงสุดตามลำดับ ในขณะที่แผ่นดินไหวมีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยที่สุด แต่แผ่นดินไหวกลับมีระดับความรุนแรงสูงสุด มหาวิทยาลัยควรใช้การสื่อสารที่มากกว่าหนึ่งช่องทางเพื่อให้ประชากรสามารถเข้าถึงข้อมูลชุดเดียวกันได้กว้างขวาง โดยให้สอดคล้องกับความนิยมในการใช้สื่อโดยเฉพาะอินเทอร์เน็ตซึ่งเป็นช่องทางในการเข้าถึงข้อมูลของกลุ่มตัวอย่างทั้งสามกลุ่มสูงที่สุด และควรส่งเสริมการใช้สื่อบุคคลและสื่อกิจกรรมให้มากขึ้น พร้อมๆ กับการใช้โปสเตอร์และป้ายประชาสัมพันธ์ โดยเน้นที่เนื้อหาสารความเสี่ยงโดยใช้จิตวิทยาการสื่อสารในขั้นตอนการพัฒนาเนื้อหาสาร ซึ่งจะสามารถสร้างความตระหนักและเกิดพฤติกรรมในการสื่อสารเพื่อลดความเสี่ยงมากขึ้น นอกจากนี้ยังพบความแตกต่างที่มีนัยสำคัญทางสถิติ เช่น คณะหรือหน่วยงานที่สังกัด, อายุ, ประสบการณ์ในจุฬาฯ ต่างกันมีค่าเฉลี่ยผลรวมพฤติกรรมการสื่อสารความเสี่ยงที่แตกต่างกัน ข้อเสนอแนะสำหรับมหาวิทยาลัย คือ ควรมีหน่วยงานที่รับผิดชอบโดยตรง ซึ่งมีหน้าที่ในการสร้างจิตสำนึกความรับผิดชอบในเรื่องความปลอดภัยให้กับอาจารย์ บุคลากรและนิสิตให้มีทักษะทางด้านความปลอดภัย ส่งเสริมให้เกิดการสร้างเครือข่ายการสื่อสารเรื่องความปลอดภัยเพื่อให้เกิดการปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันในฐานะผู้มีส่วนได้ส่วนเสียร่วมกัน