การส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติกด้วยกระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในโรงเรียนที่จัดการเรียนร่วม : พหุกรณีศึกษา

Abstract

การวิจัยเรื่องการส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติกด้วยกระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในโรงเรียนที่จัดการเรียนร่วม : พหุกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติก โดยใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (2) ศึกษาวิธีการส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติกโดยใช้ กระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม และ (3) ศึกษาผลของการใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในการส่งเสริมและ พัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติก โดยใช้วิธีการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมของครูประจำชั้น ผู้ปกครอง ครูผู้สอน เด็กออทิสติกและเด็กปกติเพื่อร่วมกันส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติก โดยทำการศึกษาในโรงเรียนที่ จัดการเรียนร่วม การเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัยครั้งนี้ใช้วิธีการที่หลากหลาย ทั้งจากการสังเกต การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม และการศึกษาเอกสารที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัยครั้งนี้ การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา และสร้าง ข้อสรุปแบบอุปนัย ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. สภาพทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติกที่ควรได้รับการส่งเสริมและพัฒนามี 3 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านการมีส่วน ร่วมในการทำกิจกรรมกลุ่ม พบว่า นักเรียนยังให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรมกลุ่มน้อย ขาดความกระตือรือร้นที่จะเข้า หากลุ่ม และยังขาดความรับผิดชอบในหน้าที่ของตนที่ได้รับมอบหมายจากกลุ่ม 2) ด้านการสื่อสาร พบว่านักเรียนยังไม่ค่อย พูดคุยกับเพื่อนทั้งในเวลาเรียนและเวลาพัก รวมทั้งไม่เป็นฝ่ายเริ่มต้นการสนทนากับผู้อื่นก่อน และ 3) ด้านปฏิสัมพันธ์ พบว่า นักเรียนมักแยกตัวออกจากเพื่อน อยู่คนเดียวเป็นส่วนใหญ่ และจะไม่เข้าไปร่วมเล่นหรือทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกับเพื่อน 2. ในการวิจัยครั้งนี้ผู้วิจัยได้ใช้วิธีการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคมของ เด็กออทิสติก โดยอาศัยความร่วมมือของผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเด็กออทิสติก โดยแบ่งเป็น 4 รูปแบบ ดังนี้ 1) การวิจัย ปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมระหว่างผู้วิจัยกับครูประจำชั้น 2) การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมระหว่างครูประจำชั้นกับ ผู้ปกครอง 3) การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมระหว่างครูประจำชั้นกับครูผู้สอนเด็กออทิสติก และ 4) การวิจัยปฏิบัติการ แบบมีส่วนร่วมระหว่างครูประจำชั้นกับเด็กปกติ โดยปฏิบัติตามขั้นตอนการดำเนินงานของการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ซึ่งประกอบด้วย 4 ขั้นตอน คือ 1) การวางแผน (Plan) 2) การปฏิบัติ (Act) 3) การสังเกตผลที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติงาน (Observe) และ 4) การสะท้อนผลหลังจากการปฏิบัติงาน (Reflect) ซึ่งผลจากการใช้การวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมทำให้ ได้กิจกรรมที่ใช้ในการส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติก 5 กิจกรรม ได้แก่ 1) กิจกรรมห้องสมุด 2) กิจกรรม โครงการจิตอาสา “เพื่อนช่วยเพื่อน” 3) กิจกรรมเกมฐาน 4) กิจกรรมการแข่งขันระหว่างกลุ่ม และ 5) กิจกรรมเรียนไวโอลิน 3. ผลที่เกิดขึ้นกับนักเรียนหลังจากเข้าร่วมกิจกรรมพบว่านักเรียนมีทักษะทางสังคมทั้ง 3 ด้านดีขึ้น รวมทั้งนักเรียน และผู้ปกครองมีความพึงพอใจต่อกิจกรรมที่ใช้เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะทางสังคม