บทบาทของรัฐสภาไทยในการตรากฎหมาย : ศึกษากระบวนการนิติบัญญัติไทยในระหว่าง 14 ตุลาคม 2516 ถึง 19 มีนาคม 2526

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาถึงบทบาทของรัฐสภาไทยในการตรากฎหมาย โดยได้ศึกษาถึงกระบวนการในการ นำเสนอ การพิจารณา และอนุมัติกฎหมาย ตลอดจนศึกษาถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่มีอิทธิพลต่อการตรากฎหมายที่ออกมาบังคับใช้ในระหว่าง 14 ตุลาคม 2516 ถึง 19 มีนาคม 2526 โดยเริ่มตั้งแต่เกิดเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 จนถึงวันที่ 19 มีนาคม 2526 ซึ่งเป็นวันที่พลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ตัดสินใจยุบสภาผู้แทนราษฎร ผลการศึกษาพบว่า กระบวนการตรากฎหมายของรัฐสภาไทยในระหว่าง 14 ตุลาคม 2516 ถึง 19 มีนาคม 2526 ขึ้นอยู่กับบริบททางด้านการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมในขณะนั้น โดยบริบททางด้านการเมืองและสังคมมี อิทธิพลสูงในช่วงระหว่าง 14 ตุลาคม 2516 ถึง 6 ตุลาคม 2519 และบริบททางด้านการเมืองมีอิทธิพลสูงมากภายหลัง เหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 จนกระทั่งหลังการเลือกตั้งในปี 2522 จึงมีอิทธิพลลดน้อยลงในขณะที่บริบททางด้าน เศรษฐกิจเข้ามามีอิทธิพลมากขึ้นหลังจากพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี นอกจากนี้ยังมี ปัจจัยอีกหลายประการที่มีอิทธิพลต่อกระบวนการตรากฎหมายในช่วงเวลาดังกล่าว โดยกลุ่มข้าราชการ เทคโนแครต (Technocrat) ผู้เชี่ยวชาญ และผู้ชำนาญการ มีบทบาทมากต่อสภาที่มาจากการแต่งตั้ง และวุฒิสภา ในขณะที่พรรคการเมือง สมาชิกสภาและกลุ่มผลประโยชน์ จะมีบทบาทต่อสภาผู้แทนราษฎร สำหรับรัฐต่างประเทศและองค์กร ระหว่างประเทศเข้ามามีบทบาทในช่วงที่มีการผู้ยืมเงินมาใช้ในการบริหารประเทศ โครงสร้างอำนาจทางการมืองและกระบวนการในการตัดสินใจของฝ่ายนิติบัญญัติมีความผันผวนไปตาม บริบททางด้านการเมือง โดยหลังจากมีการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในเดือนตุลาคม 2516 กระบวนการตัดสินใจของ สมาชิกสภามีความเป็นอิสระเพิ่มขึ้น จึงทำให้มีการออกกฎหมายเพื่อภารพัฒนาสังคมมากขึ้น แต่ทหารก็ได้ใช้กำลังเข้า ทำการรัฐประหารยึดอำนาจการปกครอง และกำหนดกลไกในการตรากฎหมายให้ฝ่ายบริหารมีอำนาจครอบงำรัฐสภา ทำให้ในช่วงภายหลังเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 กฎหมายที่ตราออกมาจึงมีลักษณะที่เป็นการขยายฐานอำนาจของทางราชการ อำนวยความสะดวกในการปฏิบัติราชการและสนองนโยบายของรัฐบาลมากกว่าจะออกมาเพื่อแก้ปัญหาความเดือนร้อนของลังคม ซึ่งถึงแม้ว่าฝ่ายทหารจะยินยอมให้มีรัฐธรรมนูญและการเลือกตั้งในเวลาต่อมา แต่ก็ยังคงอำนาจ ของตนเองไว้ในบทเฉพาะกาลของรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2521 โดยใช้วุฒิสภาคานอำนาจของสภาผู้แทนราษฎร ในการออกกฎหมาย ทั้งนี้เพื่อให้กฎหมายที่ตราออกมามีเนื้อหาและวัตถุประสงค์เป็นไปตามที่ฝ่ายบริหารต้องการ การศึกษานี้ทำให้ทราบถึงพฤติกรรมและบทบาทของรัฐสภาในการออกกฎหมายในอดีตซึ่งสามารถนำข้อบกพร่องมาแก้ไขและปรับปรุงใช้กับรัฐสภาในปัจจุบัน เพื่อให้เป็นสภาที่เป็นตัวแทนของประชาชนอย่างแท้จริง