การปรับใช้บทนิยาม "โดยทุจริต" ในความผิดที่เกี่ยวกับทรัพย์

Abstract

คำว่า “โดยทุจริต'' ในความผิดที่เกี่ยวกับทรัพย์ตามประมวลกฎหมายอาญาซึ่งมีความหมายตามบทนิยามในมาตรา 1(1)ว่า หมายความถึง “การแสวงหาประโยชน์ที่มิควรได้โดยชอบด้วยกฎหมายสำหรับตนเองหรือผู้อื่น'’ มีที่ใช้ในความผิดที่เกี่ยวกับทรัพย์หลายมาตราแต่ก็ยังคงมีบัญหาเรื่องความชัดเจนเกี่ยวกับความหมายดังกล่าวซึ่งศาลฎีกายังต้องตีความความหมายของค่าว่า ''โดยทุจริต’' ดังที่ปรากฏในคำพิพากษาฎีกาต่าง ๆ หลายคำพิพากษาฎีกาด้วยกัน การศึกษาพิเคราะห์ความหมายของค่าว่า "ทุจริต" เริ่มจากโครงสร้างความรับผิดทางอาญา ซึ่งจะเห็นได้ว่าการกระทำความผิดอาญาจะต้องประกอบด้วย การกระทำอันเป็นองค์ประกอบหรือพฤติกรรมภายนอกซึ่งมีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นความผิด และที่สำคัญผู้กระทำ จักต้องกระทำโดยเจตนาหรือประมาทหรือไม่เจตนา แต่กฎหมายบัญญัติให้ต้องรับผิด แต่ถึงกระนั้นก็ดี การกระทำโดยเจตนาบางกรณีไม่อาจ วินิจฉัยว่า ผู้กระทำมีเจตนาชั่วร้ายและเป็นความผิดดังที่ประเทศที่ใช้ระบบ Common Law กำหนดไว้ สำหรับประเทศไทยเป็นประเทศที่ใช้ ระบบ Civil Law อันมีหลักเกณฑ์ในการบัญญัติกฎหมายไว้เป็นลายลักษณ์อักษร จำเป็นต้องกำหนดบทกฎหมายให้ชัดเจน ดังเช่น มีการวางบทนิยามค่าว่า “โดยทุจริต" ซึ่งเป็นเจตนาพิเศษโดยเฉพาะอย่างยิ่งในความผิดเกี่ยวกับทรัพย์หลายมาตราด้วยกัน แต่จะเห็นได้ว่า จากการศึกษาความผิดที่เกี่ยวกับทรัพย์ตามประมวลกฎหมายอาญาลักษณะ 12 ทั้งหมด มีการบัญญัติฐานความผิดไว้หลายมาตรา อาทิเช่น ความผิดฐานกรรโชกทรัพย์ ความผิดฐานรีดเอาทรัพย์ที่กฎหมายไม่ได้กำหนดให้ผู้กระทำความผิดต้อง กระทำโดยมิเจตนาพิเศษ “โดยทุจริต" แต่อย่างไรก็ตาม ฐานความผิดอีกหลายฐานที่กำหนดให้ผู้กระทำความผิดจักต้องมีเจตนาพิเศษ “โดยทุจริต" อันได้แก่ ความผิดฐานลักทรัพย์ความผิดฐานยักยอก เป็นต้น การทำวิทยานิพนธ์เรื่องนี้ ผู้ทำวิทยานิพนธ์ได้ทำการศึกษาความหมายโดยทั่วไปของคำว่า “โดยทุจริต" เพื่อเปรียบเทียบกับคำที่มีความหมายใกล้เคียงกับคำว่า “โดยทุจริต" ตามกฎหมายต่างประเทศและตามกฎหมายของประเทศไทย และวิเคราะห์ว่าความผิดที่เกี่ยวกับทรัพย์ฐานใดบ้างที่ไม่มีค่าว่า “โดยทุจริต" เป็นเจตนาพิเศษ โดยมีหลักเกณฑ์อะไรเป็นบรรทัดฐาน และประการสุดท้าย ผู้ทำวิทยานิพนธ์ ได้ทำการวิเคราะห์ถึงสภาพปัญหาที่เกิดจากการตีความความหมายคำว่า “โดยทุจริต” และปัญหาในการปรับใช้บทนิยามความหมายควบคู่ไป กับการวิเคราะห์ค่าพิพากษาฎีกาที่น่าสนใจ สำหรับแนวความคิดเกี่ยวกับการทำวิทยานิพนธ์เรื่องนี้ ผู้ทำวิทยานิพนธ์ได้เสนอแนวความคิดเพื่อเป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหา การปรับใช้นิยามความหมายคำว่า “โดยทุจริต” ในความผิดเกี่ยวกับทรัพย์ คือเสนอให้คงใช้บทนิยามความหมายคำว่า "โดยทุจริต” ต่อไป ตราบใดที่ยังมิได้มีการแก้ไขบทบัญญัติฐานความผิดเกี่ยวกับทรัพย์ในปัจจุบันบางฐาน เช่น ความผิดฐานลักทรัพย์ ซึ่งบัญญัติให้ผู้กระทำมีเจตนาพิเศษ “โดยทุจริต” ให้ชัดเจน โดยเป็นการกระทำที่ปรากฎออกมาภายนอก ดังเช่น การกระทำความผิดฐานอื่น เช่น ความผิดฐาน กรรโชกทรัพย์ ซึ่งบัญญัติลักษณะของการกระทำไว้ชัดเจนแล้ว หรือในการกระทำความผิดฐานยักยอกที่ผู้กระทำความผิดไม่จำต้องมีเจตนา พิเศษ ‘'โดยทุจริต" ถ้าหากกฎหมายได้กำหนดลักษณะของการ “เบียดบัง’' ไว้ชัดเจน เป็นต้น ทั้งยังได้ตั้งข้อสังเกตเพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงบทบัญญัติความผิดที่เกี่ยวกับทรัพย์ตามประมวลกฎหมายอาญา โดยให้มีการเพิ่มฐานความผิดโดยเฉพาะการเอาไปซึ่งทรัพย์สินของลูกหนี้เพื่อเป็นการบังคับชำระหนี้โดยพลการ ซึ่งปัจจุบันไม่เป็นความผิดในทางอาญา ให้เป็นความผิดอาญา โดยกำหนดโทษที่เบากว่าการ กระทำความผิดฐานลักทรัพย์ไว้ด้วย