ความสัมพันธ์ระหว่างเพลงกล่อมเด็กกับโลกทัศน์ของลาวพวน : กรณีศึกษาหมู่บ้านวัดกุฎีทอง จังหวัดสิงห์บุรี

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาโลกทัศน์ของชนชาติลาวพวนในหมู่บ้านวัดกุฎีทอง เขตจังหวัดสิงห์บุรี โดยอาศัยข้อมูลที่ผู้วิจัยได้บันทึกเพลงกล่อมเด็กที่ใช้ร้องขับกล่อมในหมู่บ้านดังกล่าวระหว่างเดือนมกราคม 2535 ถึงเดือนพฤษภาคม 2536 จากการศึกษาพบว่า ความหมายทั้งในคำลาวและคำไทยในเพลงกล่อมเด็กสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงของโลกทัศน์ในด้านต่าง ๆ ซึ่งสามารถวิเคราะห์ได้จากการเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนของคำร้องในเพลงจากคำร้องในเพลงกล่อมเด็กพบว่าคำที่คนลาวพวนจำเป็นต้องใช้เพื่อสื่อการแสดงออกในวิถีชีวิตของคนไทยเป็นคำไทยส่วนใหญ่และปรากฏในบริบทที่อ้างสถานที่ การขอร้องหรือข้อห้าม การทำอาหาร กิจวัตร ชนชั้น ประเพณี สารเสพติด ความขัดแย้ง ความสุข และการเปรียบเปรย เมื่อเวลาผ่านไป คำไทยได้เข้ามาแทรกคำลาวและค่อย ๆ มีบริบทเปลี่ยนแปลงจากเดิมที่เกี่ยวกับความรัก การแสดงสนเท่ห์ การปฏิเสธ การอนุญาต และการแสดงความน้อยเนื้อต่ำใจ นอกจากคนลาวพวนในหมู่บ้านที่ศึกษานี้จะเปลี่ยนวิถีชีวิตและโลกทัศน์ใหม่ ซึ่งพบจากพลงกล่อมเด็กที่มีคำไทยเพิ่มมากขึ้นแล้วยังพบคำร้องที่แสดงลักษณะความสัมพันธ์ในชุมชน 4 ลักษณะ คือ 1. ระหว่างหมุ่มสาวในบริบทของความรัก โดยในเพลงคำลาวจะแสดงลักษณะความสัมพันธ์ที่ฝ่ายหญิงกล่าวหรือรำพันถึงความผิดหวังฝ่ายเดียว อัตราส่วนของคำลาว / ไทยจะลดลงมาเป็นค่อย ๆ ใช้คำไทยในบริบทเดิม แต่จะเป็นความรู้สึกตอบโต้ทั้งสองฝ่ายมากขึ้น 2. ระหว่างสมาชิกครอบครัวในบริบทของการเลี้ยงดูบุตร ซึ่งในเพลงลาวเดิมจะมีบทบาทของทั้งพ่อและแม่ แต่เมื่อเปลี่ยนแปลงมาใช้คำไทยมากขึ้นจะพบว่ากิจกรรมนี้เปลี่ยนเป็นของแม่กับยาย บทบาทของพ่อในบ้านคงจะเปลี่ยนไปสู่ที่ทำงานในสังคมที่ก้าวเข้าสู่ความทันสมัย 3. ระหว่างสมาชิกในชุมชนในบริบทของความสัมพันธ์ประจำวันพบว่าในเพลงลาวเป็นความสัมพันธ์ในชุมชน แต่ในเพลงไทยพบน้อยลงเป็นลำดับ ทั้งนี้น่าจะสะท้อนการเปลี่ยนแปลงทางสังคม 4. ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ ในบริบทการใช้ทรัพยากรในเพลงลาวมีคำที่แสดงการนำเอาผลผลิตของธรรมชาติมาใช้ในการดำรงชีวิต และเมื่อมีการใช้คำไทยมากขึ้นในเพลงกล่อมเด็กบริบทจะเปลี่ยนไปเป็นการแสดงออกของสุนทรีภาพ ซึ่งอาจสะท้อนการพึ่งพาธรรมชาติที่มีน้อยลงในชุมชนหมู่บ้านวัดกุฎีทองนี้