กระบวนการรายงานสดของข่าวโทรทัศน์ไทย

Abstract

การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงกระบวนการคัดเลือกข่าวที่จะนำมารายงานสด และปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจใช้วิธีการรายงานสด ตลอดจนศึกษาถึงการนำเสนอการรายงานสดของข่าวโทรทัศน์ไทย โดยศึกษาภายใต้กรอบแนวคิดเรื่อง การผลิตข่าว, การรายงานข่าวและการนำเสนอข่าว, แนวคิดเรื่องภาวะวิกฤติ, แนวคิดเรื่องการบรรณาธิกรณ์ข่าว และทฤษฎีองค์กร ด้วยการวิเคราะห์การนำเสนอการรายงานสดของข่าวโทรทัศน์ช่องต่างๆ และการสัมภาษณ์เจาะลึกบุคลากรฝ่ายข่าวจากสถานีโทรทัศน์ช่อง 3, 5, 7, 9, 11, ไอทีวี และเนชั่นแชนแนล ผลการศึกษาพบว่า ธรรมชาติของเหตุการณ์ที่นำมารายงานสด แบ่งออกได้เป็น 3 ลักษณะ คือ 1. เหตุการณ์ที่รู้ล่วงหน้าแบบมีกำหนดการ 2. เหตุการณ์รู้ล่วงหน้าจากการคาดคะเน และ 3. เหตุการณ์ที่ไม่รู้ล่วงหน้า ด้วยธรรมชาติของเหตุการณ์ทั้งสามลักษณะนั้น มีผลต่อรูปแบบการรายงานสดที่แตกต่างกันไป ไม่ว่าจะเป็นการให้น้ำหนักประเด็นข่าว วิธีการรายงานสด ตลอดจนความยาวและความถี่ในการออกอากาศ อีกทั้งยังมีผลให้ต้องปรับเปลี่ยนกระบวนการรายงานสด โดยข่าวที่รู้ล่วงหน้า มีกระบวนการที่ดำเนินการอย่างเป็นขั้นตอน สามารถวางแผนและเตรียมการก่อนการปฏิบัติงานจริงได้ ไม่จำเป็นต้องมีบรรณาธิการข่าวภาคสนามทุกครั้ง ขณะที่การรายงานสดเหตุการณ์ที่ไม่รู้ล่วงหน้า เป็นการรายงานข่าวในภาวะวิกฤติ กระบวนการรายงานสดจะมุ่งเน้นไปที่ความทันต่อเหตุการณ์ โดยขั้นตอนต่างๆ จะดำเนินไปแทบพร้อมๆ กันในเวลาอันสั้น และต้องมีบรรณาธิการข่าวภาคสนามเป็นผู้ตัดสินใจอย่างรวดเร็วและแม่นยำในพื้นที่ รวมทั้งยังทำหน้าที่ประสานงานกับห้องข่าวในสถานี เพื่อให้การรายงานสดเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ สำหรับปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจใช้วิธีการรายงานสดประกอบด้วย 3 ปัจจัย ดังนี้คือ 1. คุณลักษณะของเหตุการณ์ 2. นโยบาย ความพร้อมขององค์กรและการประเมินความคุ้มค่า 3. สภาพการแข่งขันทางด้านการรายงานข่าวโทรทัศน์