การสื่อสารประเด็นยาเสพติด ผ่านสื่อวิทยุกระจายเสียงโดยผู้สื่อสาร ที่เป็นเยาวชนผู้เคยติดยาเสพติด

Abstract

การวิจัยชิ้นนี้เป็นการนำกระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Researchหรือ PAR) มาใช้ในประเด็นยาเสพติดกับเยาวชนและสื่อมวลชน โดยมีเยาวชนผู้เคยติดยาเสพติด และกำลังบำบัดที่โรงพยาบาลธัญญารักษ์ จังหวัดปทุมธานี จำนวน 16 คน เป็นผู้ร่วมปฏิบัติการ และมีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1.ศึกษากระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม โดยการให้เยาวชนผู้เคยติดยาเสพติดเป็นผู้สื่อสารผ่านสื่อวิทยุ 2. ศึกษาประเด็นยาเสพติดในมุมมองของเยาวชนผู้เคยติดยาเสพติด และ 3.ศึกษารูปแบบการสื่อสารในรายการวิทยุที่เยาวชนผู้เคยติดยาเสพติดเป็นผู้สื่อสาร ผลการวิจัยพบว่า การใช้กระบวนการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมมีผลให้ 1. บุคลิกของผู้ร่วมปฏิบัติการ ไม่ว่าจะเป็นลักษณะผู้นำหรือผู้ตามถูกปรับให้เกิดการมีส่วนร่วมอย่างเท่าเทียมกัน 2. ภาพในใจเกี่ยวกับรูปแบบและเนื้อหาของรายการวิทยุที่เคยฟังและชื่นชอบมาก่อนถูกลบให้หมดไป หรือเหลือน้อยที่สุด 3. ผู้ร่วมวิจัยได้พัฒนาความคิดเชิงวิเคราะห์ และเกิดความมั่นใจในการแสดงออก 4. เมื่อเกิดความคุ้นเคยกันมากขึ้น ได้เปิดเผยความในใจมากขึ้น จึงเกิดข้อค้นพบใหม่ ๆ เพิ่มขึ้น 5. ผู้ร่วมวิจัยเกิดความศรัทธาในความสามารถของตนเองมากขึ้น และ 6. ผู้วิจัยมีความเข้าใจผู้เคยติดยาเสพติดมากขึ้น ทำให้เกิดการปรับทัศนคติที่มีต่อผู้เคยติดยาเสพติดในแง่ดีขึ้น นอกจากนี้ เยาวชนผู้เคยติดยาเสพติดที่ร่วมปฏิบัติการสะท้อนมุมมองต่อประเด็นยาเสพติด ดังนี้ 1. ชีวิตที่ติดยาเสพติด ทำให้ผู้เสพเกิดความสูญเสีย 2. ครอบครัวคือพลังสำคัญในการหลีกห่างจากยาเสพติด 3. การเลิกเสพยาเสพติดต้องใช้ความพยายาม และต้องการกำลังใจอย่างมาก 4. การเสนอข่าวเกี่ยวกับยาเสพติดที่ผ่านมา ทำให้ผู้เคยติดยาเสพติดรู้สึกขมขื่น สิ้นหวัง 5. การติดยาเสพติดในบางราย อาจมีสาเหตุมาจากเยาวชนมีความมุ่งมั่นในความสำเร็จทางการกีฬา หรือการศึกษามากเกินไป 6. ยาบ้าออกฤทธิ์ดีด ไม่ใช่คลั่ง และ 7. กำลังใจและโอกาส คือสิ่งที่ช่วยบรรเทาปัญหายาเสพติดได้สำหรับรายการวิทยุที่ร่วมกันผลิตขึ้น คือ "รายการรู้เท่าทันยาเสพติด" เยาวชนผู้เคยติดยาเสพติดได้ร่วมกันวางแผนและผลิตรายการขึ้น โดยมีจุดมุ่งหมายทางการสื่อสาร เพื่อเป็นประโยชน์ทั้งต่อสาธารณชนทั่วไป และกลุ่มเยาวชนผู้ติดยาเสพติด ทั้งนี้ รายการสะท้อนให้เห็นว่า 1. ผู้สื่อสารปรารถนาจะสื่อสารกับกลุ่มคนที่หลากหลาย 2. ประเด็นเนื้อหาที่สื่อสารไปในรายการวิทยุคือ ชีวิตผู้ติดยาเสพติดเป็นชีวิตที่ขาดความไว้วางใจ ชีวิตที่ติดยาเสพติด เป็นชีวิตที่ย่ำแย่ และกำลังใจกับโอกาสเป็นสิ่งที่ขาดหายและปราถนา และ 3. วิธีการนำเสนอที่ผู้สื่อสารเลือกใช้คือนานาทัศนะ และสัมภาษณ์ทั้งประชาชนทั่วไป และผู้เคยติดยาเสพติด