ลักษณะขององค์ประกอบภูมิทัศน์เมืองที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศบริเวณถนน : กรณีศึกษา ถนนเจริญราษฎร์

Abstract

ศึกษาองค์ประกอบภูมิทัศน์เมืองบริเวณถนน ที่มีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศบริเวณถนน ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวมีผลต่อสภาวะน่าสบายในเรื่องอุณหภูมิอากาศ ซึ่งเป็นตัวชี้วัดความเป็นเมืองน่าอยู่อันหนึ่ง ความเข้าใจในเรื่องผลของลักษณะขององค์ประกอบ ที่แตกต่างกันต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอากาศ จะช่วยให้ภูมิสถาปนิกซึ่งเกี่ยวข้องกับการออกแบบภูมิทัศน์บริเวณถนน ใช้เป็นแนวทางในการพิจารณาออกแบบสภาพแวดล้อมบริเวณถนน โดยใช้องค์ประกอบภูมิทัศน์เมืองต่างๆ เพื่อช่วยให้บริเวณถนนอยู่ในสภาวะน่าสบาย น่าใช้งานนอกเหนือจากการพิจารณาในเรื่องความสวยงามด้วย วิธีการศึกษาเป็นการเปรียบเทียบอุณหภูมิอากาศในจุดสังเกต 8 จุด ที่มีลักษณะแตกต่างกันตามแนวตัดขวางของถนนและภูมิทัศน์รอบๆ นั้น โดยในแต่ละจุดสังเกตมีองค์ประกอบภูมิทัศน์เมืองและสภาพแวดล้อมแตกต่างกัน โดยองค์ประกอบภูมิทัศน์เมืองที่ศึกษา ได้แก่ วัสดุพื้นผิวปกคลุมและพืชพันธุ์ต่างๆ ของบริเวณถนน แนวตัดขวางถนน ประกอบด้วยบริเวณพื้นที่โล่งระหว่างอาคารกับทางเท้า บริเวณทางเท้า ถนน และเกาะกลางถนน บันทึกข้อมูลโดยบันทึกตั้งแต่เวลา 7.00-17.00 น. เพื่อเปรียบเทียบความแตกต่างในแต่ละช่วงเวลา 1 วัน โดยให้มีการเก็บข้อมูลทุกๆ 15 นาที ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะองค์ประกอบของภูมิทัศน์เมืองที่ต่างกัน มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิอากาศ โดยจุดที่มีอุณหภูมิอากาศเฉลี่ยสูงสุดได้แก่ บริเวณขอบเกาะกลางถนนฝั่งตะวันออก โดยที่พื้นผิวดินไม่มีต้นไม้ปกคลุม และจุดที่มีอุณหภูมิต่ำสุด ได้แก่ บริเวณพื้นที่โล่งระหว่างอาคารกับถนน เป็นพื้นผิวหญ้า มีต้นไม้ปกคลุม ซึ่งค่าความแตกต่างของอุณหภูมิอากาศระหว่างสองจุด เท่ากับ 1.88 ํC สำหรับข้อเสนอแนะในการออกแบบภูมิทัศน์บริเวณถนนเพื่อให้อยู่ในสภาวะน่าสบาย มีสิ่งที่ต้องคำนึงถึงในการออกแบบ ได้แก่ ควรมีการใช้ต้นไม้ในการสกัดกั้นการแผ่รังสีดวงอาทิตย์ เพื่อลดปริมาณความร้อนที่แผ่ลงมายังพื้นผิว และเรื่องการใช้วัสดุพื้นผิวที่ปกคลุมด้วยพืชพันธุ์ และการเลือกใช้พื้นผิวที่มีค่าสัมประสิทธิ์การสะท้อนที่เหมาะสม