ความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์ทางการเมืองแบบใหม่ : ศึกษาเฉพาะกรณี "ทัวร์นกขมิ้น"

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ได้ทำการวิเคราะห์ถึงการเดินทางตรวจราชทั่วประเทศของนายกรัฐมนตรี พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร ในปี 2547 หรือที่เรียกกันว่า "ทัวร์นกขมิ้น" ด้วยการทบทวนความเป็นมาของเงินผัน และแนวคิดพ่อขุนอุปถัมภ์ รวมทั้งตรวจสอบถึงผลของการอนุมัติโครงการงบประมาณที่เป็นผลมาจาก การ "ทัวร์นกขมิ้น" ตามหมวดหมู่จังหวัดที่จัดอยู่ในคำจำกัดความดั้งเดิมของ "ทัวร์นกขมิ้น" และศึกษา ถึงแนวโน้มผลกระทบที่มีต่อโครงสร้างอำนาจท้องถิ่นและกลุ่มผลักดันทางการเมืองด้วย ผลการศึกษา พบว่า ได้มีการ "ทัวร์นกขมิ้น" ในจังหวัดจำนวน 53 จังหวัดทั่วประเทศ และมีกระบวนการดำเนินงานใน รูปของมาตรการงบประมาณในระยะสั้น ที่ได้รับการผลักดันโดยนักการเมืองจากส่วนกลางและมี ลักษณะเป็นการใช้กลไกงบประมาณที่ไม่เป็นทางการเพื่อเชื่อมโยงผู้นำรัฐบาลเข้ากับประชาชนใน ท้องถิ่นโดยตรง โดยเป็นการกระทำที่ได้รับการเอื้อประโยชน์โดยทัศนคติของสังคมไทยที่มีต่อลักษณะ ทางสังคมของผู้นำ กลไกอำนาจรัฐ กระบวนการกำหนดนโยบายกึ่งทางการที่มีความยืดหยุ่นสูง การทำงานของสื่อประชานิยม และพัฒนาการของโครงสร้างทางเศรษฐกิจและการเมือง และมีผลต่อ การลดบทบาทของกลุ่มอิทธิพลในท้องถิ่น รวมทั้งกดดันให้กลุ่มผลักดันทางการเมืองในท้องถิ่นได้เกิด การยึดโยงเข้ากับเครือข่ายอุปถัมภ์ทางการเมืองในระดับมหภาค