การวิเคราะห์บทบาททางเพศในรายการทอล์คโชว์และวาไรตี้โชว์ ทางโทรทัศน์ไทย

Abstract

วิเคราะห์บทบาททางเพศผ่านเนื้อหารายการโทรทัศน์ประเภททอล์คโชว์ และวาไรตี้โชว์ของประเทศไทยที่ออกอากาศช่วงเดือนมิถุนายน 2540-เดือนสิงหาคม 2540 เพื่อศึกษาถึงเนื้อหาและรูปแบบการนำเสนอรายการดังกล่าว เพื่อนำมาสู่ข้อสรุปว่าสื่อมวลชนได้มีบทบาทในการส่งเสริมความสัมพันธ์ ที่เท่าเทียมกัน ระหว่างหญิงชายได้มากน้อยเพียงใด ผลการศึกษาเนื้อหาเพื่อการพัฒนาสตรีพบว่า รายการทอล์คโชว์และวาไรตี้ ที่นำเสนอทางโทรทัศน์ไทย มีการนำเสนอเนื้อหาเพื่อการพัฒนาสตรีระดับโลกภายนอกมากที่สุด รองลงมาคือ การพัฒนาระดับครอบครัว และการพัฒนาระดับตนเอง อย่างไรก็ตามเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับสตรีและหน้าที่การงาน เป็นหัวข้อที่ปรากฏแทรกอยู่ในเนื้อหา เพื่อการพัฒนาสตรีทั้งสามระดับ ส่วนการวิเคราะห์เนื้อหาเกี่ยวกับบทบาททางเพศพบว่า เนื้อหาที่เกี่ยวข้องทั้งสองเพศมีจำนวนมากที่สุด และเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับประเด็นสตรีมีปรากฏน้อยที่สุด ผลการศึกษารูปแบบการนำเสนอพบว่า รายการประเภทดังกล่าวมีลักษณะสุนทรียะทางเพศ เป็นรายการแบบ "เพศหญิง" มากที่สุด รองลงมาตามลำดับคือ รายการที่มีสองเพศและรายการเพศชาย และเมื่อศึกษาปริมาณตัวละครในรายการก็พบว่า รายการส่วนใหญ่นำเสนอตัวละครเพศชายมากกว่าเพศหญิง แต่ไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างเพศของตัวละครและสุนทรียะทางเพศ ของรายการแต่อย่างใด ส่วนฉากที่ปรากฏในรายการ เป็นฉากที่แสดงพื้นที่ของเพศชายมากที่สุด แม้แต่ในรายการที่มีสุนทรียะแบบสตรีเพศ สำหรับปริมาณพิธีกรและผู้ช่วยพิธีกรในรายการนั้นพบว่า มีจำนวนเพศชายมากกว่าเพศหญิง สำหรับพิธีกรหญิงที่มีบทบาทโดดเด่นในรายการ ต้องแสดงบทบาททางเพศแบบผสมเท่านั้น ส่วนแขกรับเชิญและผู้ร่วมรายการก็เป็นผู้ชายมากกว่า อีกทั้งยังได้รับบทบาทตัวละครสำคัญมากกว่า อาชีพบริหารยังคงเป็นอาชีพของผู้ชาย และอาชีพบริการเป็นของผู้หญิง อย่างไรก็ดียังมีการนำเสนอสตรีที่มีอาชีพบริหาร มากกว่าบริการปรากฏให้เห็น นอกจากนี้ฐานะในรายการของแขกรับเชิญ และผู้ร่วมรายการเพศชายยังอยู่ในฐานะผู้กระทำมากกว่าเพศหญิง ในขณะที่เพศหญิงยังคงตกอยู่ในฐานะผู้ถูกกระทำ อย่างไรก็ดี แขกรับเชิญและผู้ร่วมรายการที่เป็นสตรี ได้แสดงให้เห็นความเปลี่ยนแปลงจากบทบาททางเพศตามแบบฉบับ ไปสู่บทบาททางเพศที่ไม่เป็นแบบฉบับ ที่เป็นไปอย่างรวดเร็วกว่าผู้ชาย สรุปได้ว่ารายการทอล์คโชว์และวาไรตี้โชว์ทางโทรทัศน์ไทย มีส่วนทั้งส่งเสริมและไม่ส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างหญิงชายคือ ในส่วนที่ส่งเสริมความเท่าเทียมกัน เป็นเรื่องของเนื้อหาในรายการ ที่นอกจากจะช่วยเปิดโลกทัศน์ให้ผู้หญิงแล้ว ยังทำให้ทั้งผู้หญิง และผู้ชายได้รับรู้ เข้าใจ เรื่องราว และบทบาทหน้าที่ของกันและกัน แต่ทว่าวิธีการนำเสนอของรายการประเภทนี้ยังมีลักษณะที่ให้ความสำคัญกับเพศชายมากกว่า