การสร้างอัตลักษณ์ของนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่าง

Abstract

ศึกษาอัตลักษณ์ของนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่าง ปัจจัยที่มีผลต่อการสร้างอัตลักษณ์ และการรับรู้อัตลักษณ์นักเรียนอาชีวศึกษาสายช่างของสังคม โดยอาศัยการสัมภาษณ์กลุ่มกับนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่าง และการสัมภาษณ์เจาะลึกบุคคลทั่วไป ผลการวิจัยพบว่า อัตลักษณ์ของนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่างหรือเด็กช่าง ประกอบด้วย 1) อัตลักษณ์ของปัจเจกบุคคล โดยเด็กช่างคิดว่าตนเองมีความแตกต่างจากนักเรียนสายสามัญในด้านการเรียนและการใช้ชีวิต ซึ่งการแสดงออกถึงความเป็นเด็กช่างไม่ขัดแย้งกับตัวตนที่แท้จริง และคิดว่าบุคคลในสังคมมองว่าตนเองเป็นตัวปัญหาและชอบใช้ความรุนแรงมากที่สุด 2) อัตลักษณ์ทางสังคม เด็กช่างแต่ละคนมีการแสดงอัตลักษณ์ของเด็กช่างแตกต่างกันไป ซึ่งจะเลือกนำมาปฏิบัติเฉพาะส่วนที่เห็นว่าเหมาะสมกับตนเอง โดยแสดงออกผ่านการแต่งกาย การใช้เครื่องประดับที่มีตราสถาบัน ความนับถือในพระวิษณุกรรม การใช้ภาษาเฉพาะกลุ่ม และการรวมกลุ่มในที่สาธารณะมากที่สุด 3) อัตลักษณ์กลุ่ม นอกจากการแบ่งกลุ่มเด็กช่างตามสถาบันแล้ว ยังสามารถแบ่งตามการเกิดกลุ่มได้อีกคือ กลุ่มที่เกิดจากการเรียน กลุ่มที่เกิดจากเวลาเรียนและกลุ่มที่เกิดจากการใช้ชีวิตประจำวัน โดยจะมีการสื่อสารอัตลักษณ์ของเด็กช่างผ่านทางการแต่งกาย การใช้ภาษาเฉพาะกลุ่ม กลุ่มเพื่อน การศึกษาและการศึกษาต่อ ค่านิยมความเชื่อ ดนตรี งานกราฟฟิติ ความรัก ยาเสพติด และการใช้ความรุนแรงหรือการก่อเหตุทะเลาะวิวาท ส่วนปัจจัยที่มีผลต่อการสร้างอัตลักษณ์ของนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่าง ได้แก่ ตัวของนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่างเอง เพื่อน รุ่นพี่ ครอบครัว สถาบันอาชีวศึกษาหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง สื่อมวลชน และสังคม โดยกระบวนการสร้างอัตลักษณ์แบ่งเป็น 2 ช่วง คือ ก่อนและหลังจากเข้ามาศึกษาในสถาบันอาชีวศึกษาสายช่าง ซึ่งอัตลักษณ์ของเด็กช่างจะถูกสร้างผ่านกระบวนการปลูกฝังค่านิยมและสร้างทัศนคติ รวมถึงการเลียนแบบรุ่นพี่ โดยอัตลักษณ์ดังกล่าวจะมีการเปลี่ยนแปลงไปตามบริบท ทั้งนี้ สังคมรับรู้อัตลักษณ์ของนักเรียนอาชีวศึกษาสายช่างผ่านการแสดงออกของเด็กช่างในที่สาธารณะและหนังสือพิมพ์มากที่สุด โดยจะนึกถึงเรื่องในด้านลบได้ก่อนเสมอคือ การใช้ความรุนแรงก่อเหตุทะเลาะวิวาท การรวมกลุ่มที่ไม่ก่อให้เกิดประโยชน์และปัญหาสังคม