การพัฒนาระบบตรวจหารอยต่อระหว่างน้ำมันดิบกับน้ำในถังเก็บด้วยเทคนิคนิวตรอน

Abstract

การวิจัยนี้มุ่งที่จะพัฒนาระบบสำหรับตรวจหาตำแหน่งรอยต่อระหว่างน้ำมันดิบกับน้ำในถังเก็บ โดยใช้เทคนิคการกระเจิงกลับของนิวตรอน ซึ่งใช้ต้นกำเนิดนิวตรอนอเมริเซียม-241/เบริลเรียมและแคลิฟอร์เนียม-252 เนื่องจากเคลื่อนย้ายได้สะดวก ได้ทดลองใช้หัววัดสองแบบคือ หัววัดแบบพรอพอร์ชันนัลชนิดบรรจุก๊าซโบรอนไตรฟลูออไรด์และแบบแก้วเรืองรังสีชนิด NE-905 ในการนับเทอร์มัลนิวตรอนกระเจิงกลับ ผลการวิจัยพบว่าความเข้มของนิวตรอนกระเจิงกลับจากน้ำมันดิบมีค่าสูงกว่าน้ำเพียงเล็กน้อยเท่านั้น จึงสามารถสรุปได้ว่าสำหรับน้ำมันดิบที่ใช้ในการวิจัยนี้ เทคนิคการกระเจิงกลับของนิวตรอนไม่เหมาะที่จะนำไปใช้งานในภาคสนาม เนื่องจากมีความไวต่ำ จึงได้ทำการศึกษาเทคนิคอื่นเพิ่มเติมเพื่อเปรียบเทียบกับการกระเจิงกลับของนิวตรอน ได้แก่ การส่งผ่านนิวตรอน การกระเจิงกลับของรังสีแกมมา และการส่งผ่านรังสีแกมมา ผลการวิจัยในห้องปฏิบัติการ พบว่าเทคนิคการส่งผ่านรังสีแกมมาเป็นเทคนิคที่นำไปใช้ในการตรวจหาตำแหน่งรอยต่อระหว่างน้ำมันดิบกับน้ำได้ดีที่สุด จึงได้ทำการทดสอบในภาคสนามกับถังเก็บน้ำมันดิบ ณ แหล่งผลิตน้ำมันดิบสังฆจาย จังหวัดสุพรรณบุรี โดยใช้ต้นกำเนิดรังสีแกมมาโคบอลต์-60และหัววัดรังสีแกมมาชนิด โซเดียมไอโอไดด์(ทัลเลียม) เปรียบเทียบกับการใช้เครื่องวัดแบบนิวตรอนกระเจิงกลับ Hydrotector ที่ใช้กันทั่วไป ซึ่งพบว่าเทคนิคการส่งผ่านรังสีแกมมาสามารถใช้ในการตรวจหาตำแหน่งของรอยต่อระหว่างน้ำมันดิบกับน้ำได้ผลเป็นที่น่าพอใจ