ปรสิตในเนื้อเยื่อและพยาธิสภาพในกบนา Hoplobatrachus rugulosus (Wiegmann, 1834)

Abstract

ในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงตุลาคม 2550 ได้เก็บตัวอย่างกบนา Hoplobatrachus rugulosus (Wiegmann, 1834) จำนวน 140 ตัวจากจังหวัดสระแก้ว ประเทศไทย ศึกษาปรสิตโดยทำแผ่นฟิล์มเลือดและแผ่นฟิล์มเนื้อเยื่อของ ตับ ปอด ม้ามและไต ย้อมด้วยสีจิมซ่า ศึกษาค่าเม็ดเลือดแดงอัดแน่นโดยเก็บตัวอย่างเลือดจากหัวใจ ศึกษาพยาธิสภาพของปรสิตจากตับ ปอด ม้ามและไต โดยกระบวน การเตรียมทางเนื้อเยื่อวิทยาย้อมด้วยสีฮีมาทอกไซลินและอีโอซิน ผลการศึกษาพบว่ามีกบนาติดปรสิตจำนวน 98 ตัว (ร้อยละ 70) โดยพบการติดปรสิตห้าชนิดได้แก่ Trypanosoma rotatorium-like, Trypanosoma chattoni, Hepatozoon sp. a, Hepatozoon sp. b และ Lankesterella minima โดยมีค่าร้อยละอุบัติการณ์เท่ากับ 27.86, 32.14, 20.00, 3.57 และ 16.43 ตามลำดับ สำหรับค่าเม็ดเลือดแดงอัดแน่นเฉลี่ยระหว่างกบนาที่ติดปรสิต กับกบนาที่ไม่ติดปรสิตพบว่าไม่มีความแตกต่างกันอย่างนัยสำคัญทางสถิติ ผลทางจุลพยาธิวิทยาพบว่ากบนาที่ติด Trypanosoma rotatorium-like และ Trypanosoma chattoni ไม่พบพยาธิสภาพของเนื้อเยื่อ ส่วนกบนาที่ติด Hepatozoon sp. a และ Hepatozoon sp. b มีการอักเสบและการตายของเนื้อเยื่อตับ โดยเป็นการรวมสะสมของลิมโฟไซต์ และอีโอซิโนฟิลจำนวนมากบริเวณรอบๆเมอรอนท์ของ Hepatozoon sp. ในขณะที่กบนาที่ติด Lankesterella minima พบพยาธิสภาพของเนื้อเยื่อ โดยตับและม้ามมีการอักเสบโดยเป็นการรวมตัวกันของเมลาโนแมคโครเฟจรอบๆไชซอนท์และเมอโรซอยต์ ส่วนในปอดและไตพบรอยโรคที่เกิดจากเมอโรซอยต์แต่ไม่พบการอักเสบ ผลการศึกษาครั้งนี้สรุปได้ว่า Hepatozoon sp. a, Hepatozoon sp. b และ Lankesterella minima ทำให้เกิดพยาธิสภาพในเนื้อเยื่อของกบนาได้