การเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์ของบางใหญ่ช่วงปี พ.ศ. 2495 ถึงปัจจุบัน

Abstract

พื้นที่บริเวณบางใหญ่และคลองอ้อมนนท์เป็นพื้นที่ที่เป็นที่รู้จักและมีความสำคัญมาตั้งแต่อดีต ในฐานะของการมีภูมิทัศน์แบบสวนผลไม้อันอุดมสมบูรณ์ เป็นแหล่งผลิตอาหารให้แก่เมือง อันเนื่องจากความเหมาะสมหลายด้าน ทั้งศักยภาพในการเพาะปลูกของดินตะกอน และโครงข่ายน้ำที่คอยหล่อเลี้ยงในพื้นที่ แต่เนื่องจากพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่ที่อยู่บริเวณขอบ หรือชานเมืองของเมืองใหญ่ จึงได้รับผลกระทบจากการพัฒนา และการขยายตัวของเมือง ผลของปัจจัยหลายด้านของการขยายตัวของเมืองเข้ามาในพื้นที่นี้เอง ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสภาพต่างๆ ของภูมิทัศน์ของพื้นที่ไปจากเดิม รูปแบบของความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนั้น เป็นสิ่งที่สามารถสังเกตเห็นและบ่งบอกได้ ในการศึกษานี้จึงมุ่งเน้นไปที่การศึกษาการเปลี่ยนแปลงในเชิงพื้นที่-เวลา โดยมีกรอบด้านนิเวศวิทยาเป็นหลัก ซึ่งจะใช้การทำแผนที่เชิงประวัติศาสตร์ร่วมกับการใช้แผนภูมิเส้นแนวเวลา การศึกษานี้จะเน้นที่การบ่งชี้ หรือจำแนกลักษณะทางกายภาพของสภาพแวดล้อม ทั้งที่เป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น และที่เป็นธรรมชาติ เพื่อให้เห็นถึงปรากฏการณ์ต่างๆ อันเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ที่เกิดขึ้นในพื้นที่ รวมถึงความสัมพันธ์ของตัวบ่งชี้ความเปลี่ยนแปลง และปัจจัยต่างๆ ที่อาจจะก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงนั้น จากการศึกษารวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล พบว่า การเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์ของพื้นที่ศึกษานั้นสามารถสังเกต และบ่งชี้ได้จากตัวชี้วัดการเปลี่ยนแปลงหลายๆ อย่าง ซึ่งมีความพ้องของปัจจัยหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นคือ (1) การปรับปรุงการคมนาคมขนส่งทางถนน ระหว่างศูนย์กลางเมืองและชานเมือง (2) การเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรในพื้นที่ศึกษาโดยเฉพาะที่เกิดจากการโยกย้ายจากภายนอกพื้นที่ ตามการปรับปรุงการคมนาคมขนส่งดังกล่าว (3) การเปลี่ยนแปลงของสิ่งปกคลุมพื้นดินที่เกิดจากการเพิ่มขึ้นของจำนวนที่พักอาศัย และการลงทุนในธุรกิจบ้านจัดสรรจำนวนมาก และ (4) ปัจจัยอื่นๆ ที่อาจจะมีส่วนในการทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของภูมิทัศน์ในพื้นที่ศึกษา เช่น กฎหมาย นโยบายรัฐ การเปลี่ยนแปลงทางสังคมวัฒนธรรม นอกจากนี้ยังพบว่า การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ที่เกิดขึ้นยังส่งผลต่อการสูญเสียการบริการเชิงนิเวศของพื้นที่ด้วย