การจำแนกและบ่งชี้คุณลักษณะภูมิทัศน์ พื้นที่เกษตรกรรมเมือง : กรณีศึกษา สวนผักอ่อนนุช กรุงเทพมหานคร และสวนผลไม้ บางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี

Abstract

การวิจัยนี้ทำการศึกษาเรื่องคุณลักษณะเชิงนิเวศของภูมิทัศน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของการบริการเชิงนิเวศของภูมิทัศน์ เพื่อให้ได้กระบวนการในการบ่งชี้ จำแนก และ เปรียบเทียบคุณค่าเชิงนิเวศของภูมิทัศน์ ในเชิงคุณภาพ และเสนอแนะแนวทางการศึกษาต่อยอดด้วยการวิเคราะห์เชิงปริมาณ โดยใช้กรอบทางทฤษฎีของนิเวศภูมิทัศน์เป็นแนวทางในการศึกษา โดยเลือก สวนผักอ่อนนุชกรุงเทพมหานคร และสวนผลไม้บางใหญ่ จังหวัดนนทบุรี เป็นพื้นที่ศึกษา ขั้นตอนกระบวนการศึกษาวิจัยใช้การศึกษาภาพถ่ายทางอากาศ พ.ศ.2545 ประกอบกับการสำรวจพื้นที่และสัมภาษณ์ เพื่อนำมาสร้างแผนที่โครงสร้างเชิงนิเวศของพื้นที่ เพื่อเป็นการบ่งชี้และจำแนก เปรียบเทียบรูปแบบโครงสร้างเชิงนิเวศ ในฐานะโครงสร้างภูมิทัศน์ของพื้นที่ และตารางการบริการเชิงนิเวศของภูมิทัศน์ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อวิเคราะห์คุณค่าเชิงนิเวศของพื้นที่ จากการศึกษา และวิเคราะห์ข้อมูล เสนอว่าบริการเชิงนิเวศสามารถบ่งชี้และจำแนกจากสิ่งปกคลุมพื้นดินซึ่งเป็นองค์ประกอบทางกายภาพของภูมิทัศน์ การสร้างแผนที่สิ่งปกคลุมพื้นดินทำให้สามารถจำแนกภูมิทัศน์และกระบวนการทางนิเวศของภูมิทัศน์ได้ และทำการระบุบริการเชิงนิเวศแต่ละประเภทซ้อนทับลงไปบนพื้นที่ที่ทำการจำแนกไว้เพื่อเป็นเครื่องมือในการประเมิณคุณค่าของบริการเชิงนิเวศของพื้นที่การวิจัยนี้ไม่ได้นำไปสู่การเสนอรูปแบบการเปลี่ยนแปลงที่ควรจะเกิดขึ้นในพื้นที่ศึกษา แต่เป็นการเสนอ แนะแนวทางในการวิเคราะห์ภูมิทัศน์ ที่มีความครอบคลุมมากขึ้น เพื่อให้ได้รายละเอียดข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับภูมิทัศน์รวมทั้งการประเมิณภูมิทัศน์เบื้องต้น ที่สามารถนำไปใช้ในกระบวนการวางแผนภูมิทัศน์ เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นจากการเป็นเมือง หรือ ควบคุมให้การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในทิศทางที่เหมาะสม