ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังคนของรัฐวิสาหกิจ : ศึกษาเฉพาะกรณีองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ

Abstract

ในปัจจุบัน องค์การรัฐวิสาหกิจหลายแห่งในประเทศไทย เป็นที่เพ่งเล็งและถูกวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างกว้างขวางว่าเป็นการสมควรและคุ้มค่าหรือไม่ในการดำเนินการให้บริการด้านสาธารณูปโภคหรือด้านอื่นๆ แก่ประชาชน เนื่องจากหลายแห่งประสบความล้มเหลวในการดำเนินงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจประเภทสาธารณูปโภค ที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการให้บริการด้านรถยนต์โดยสารประจำทางในกรุงเทพมหานคร และอาณาบริเวณใกล้เคียงอีก 5 จังหวัด โดยถูกต้องตามกฎหมายแต่เพียงผู้เดียว แต่การดำเนินงานขององค์การฯ ไม่สามารถบรรลุถึงเป้าหมายในการอำนวยความสะดวกด้านให้บริการแก่ผู้โดยสารให้ดีที่สุดและยังต้องประสบกับภาวะการขาดทุนอย่างหนักมาโดยตลอด วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ประสงค์ที่จะศึกษาถึงค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังคนขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ อันเป็นค่าใช้จ่ายประเภทหนึ่งในการดำเนินงานขององค์การฯ ซึ่งอยู่ในอัตราที่ค่อนข้างสูงอันเป็นสาเหตุที่ทำให้องค์การฯ มีรายได้ไม่คุ้มค่ากับค่าใช้จ่าย และประสบการขาดทุนอย่างหนักดังกล่าว ในการศึกษานี้ได้รวบรวมข้อมูลจากหนังสือ วารสาร เอกสารทางวิชาการ ข้อมูลตัวเลขและเอกสารต่างๆ ขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ และสัมภาษณ์พนักงานผู้ปฏิบัติงาน ตลอดจนการสังเกตการณ์และประสบการณ์ด้วยตนเองมาประกอบการพิจารณาและวิเคราะห์ ผู้เขียนได้ตั้งสมมติฐานในการศึกษาวิจัยครั้งนี้ว่า ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังคนขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ เป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้องค์การฯ ประสบการขาดทุนในการดำเนินงาน ผลจากการวิจัยพบว่า 1. องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน มีระบบการบริหารงานบุคคลที่ล้มเหลว และมีการบริหารค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังคนที่ไม่มีประสิทธิภาพ ซึ่งส่งผลถึงภาวะการขาดทุนอย่างมหาศาลมาโดยตลอด 2. ภาวะการขาดทุนขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ เป็นผลจากปัญหาอันเกิดจากสภาพแวดล้อม และปัญหาการบริหารภายใน ปัญหาที่สำคัญ ได้แก่ ก. ความไม่พร้อมของการก่อตั้งองค์การ ข. การบริหารอยู่ภายใต้อิทธิพลทางการเมือง ค. อัตราค่าโดยสารต่ำกว่าต้นทุน ง. การขาดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการบริหาร จ. ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังคนอยู่ในอัตราที่สูง 3. ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับกำลังคนขององค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพเป็นองค์ประกอบสำคัญที่สุดอย่างหนึ่งที่ทำให้องค์การประสบการขาดทุนในการดำเนินงาน 4. องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขจากระดับบน คือผู้กำหนดนโยบายขององค์การฯ โดยให้เอกชนเข้าร่วมเป็นคณะกรรมการบริหารหรือร่วมลงทุนกับรัฐบาลในระดับองค์การฯ ควรมีการเปลี่ยนแปลงระบบการบริหารที่สำคัญ โดยเฉพาะการบริหารงานบุคคลด้วยการนำระบบที่เหมาะสมกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบันมาใช้