ความสัมพันธ์ระหว่างสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่กับลักษณะเฉพาะของตะกอนดินในป่าชายเลนคลองด่านและอ่าวทุ่งโปรง

Abstract

ศึกษาลักษณะเฉพาะของตะกอนที่มีผลต่อโครงสร้างประชาคมสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่ในป่าชายเลนคลองด่าน จ.สมุทรปราการ และป่าชายเลนอ่าวทุ่งโปรง จ.ชลบุรี โดยเก็บตัวอย่างในช่วงฤดูร้อน (เมษายน) และฤดูฝน (สิงหาคม) พ.ศ. 2551 พื้นที่ละ 6 สถานี ผลการศึกษาพบว่า ดินในป่าชายเลนคลองด่านละเอียดมีทรายแป้งและดินเหนียวเป็นองค์ประกอบหลัก ส่วนดินในป่าชายเลนอ่าวทุ่งโปรงจะหยาบและมีทรายเป็นองค์ประกอบหลัก ความหนาแน่นและความหลากหลายของสัตว์หน้าดินบริเวณอ่าวทุ่งโปรงมีมากกว่าบริเวณคลองด่าน โดยทั้งสองพื้นที่พบสัตว์หน้าดินขนาดใหญ่ 4 กลุ่ม คือ หอยสองฝา หอยฝาเดียว ครัสเตเชียน และไส้เดือนทะเล โดยคลองด่าน พบทั้งสิ้น 16 ชนิด กลุ่มเด่น ได้แก่ ไส้เดือนทะเลวงศ์ Nereididae และหอยฝาเดียว Assiminea brevicula (Pfeiffer, 1854) โดยกลุ่มที่มีความหนาแน่นมากที่สุดคือ Nereididae กลุ่มที่มีมวลชีวภาพสูงที่สุด คือ หอยสองฝา Tellina sp. ปริมาณสารอินทรีย์ในดินเป็นปัจจัยที่มีผลต่อความหนาแน่นของสัตว์หน้าดินในพื้นที่นี้มากที่สุด ขณะที่บริเวณอ่าวทุ่งโปรงพบทั้งสิ้น 33 ชนิด กลุ่มเด่น ได้แก่ หอยสองฝา Gafrarium tumidum Roding, 1798, หอยฝาเดียว Cerithidea cingulata (Gmelin, 1791) และไส้เดือนทะเลวงศ์ Maldanidae โดยกลุ่มที่มีความหนาแน่นมากที่สุด คือ C. cingulata กลุ่มที่มีมวลชีวภาพสูงที่สุด คือ G. tumidum อนุภาคทรายแป้งและปริมาณสารอินทรีย์เป็นปัจจัยที่มีผลต่อความหนาแน่นของสัตว์หน้าดินในพื้นที่นี้มากที่สุด ซึ่งการศึกษาครั้งนี้ในป่าชายเลนทั้ง 2 พื้นที่ สถานีที่มีความหนาแน่นและมวลชีวภาพของสัตว์หน้าดินมากจะอยู่ไปทางด้านใกล้ทะเลและขนานชายฝั่ง