อิทธิพลที่ส่งผลต่อสถาปัตยกรรมย่านเมืองเก่าภูเก็ต

Abstract

การศึกษาอิทธิพลที่ส่งผลต่อสถาปัตยกรรมย่านเมืองเก่าภูเก็ต มีที่มาจากความขัดแย้งระหว่าง ประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมกับคำนิยามของสถาปัตยกรรม กรณีศึกษา คือ ตึกแถวของชาวจีนฮกเกี้ยนในย่านเมืองเก่าภูเก็ต ซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมจีนผสมตะวันตกที่สร้างสมัยรัชกาลที่ 5 ตึกแถวซึ่งเป็นสถาปัตยกรรมจีนผสมตะวันตกในย่านเมืองเก่าภูเก็ต ได้รับการถ่ายทอดลักษณะทางสถาปัตยกรรมมาจากตึกแถวของชาวจีนในเมืองจอร์จทาวน์ (George Town) รัฐปีนัง ประเทศมาเลเซีย ซึ่งได้รับอิทธิพลจากสถาปัตยกรรมอังกฤษ เนื่องจากรัฐปีนังเคยเป็นเมืองขึ้นของประเทศอังกฤษ การถ่ายทอดลักษณะทางสถาปัตยกรรมระหว่างย่านเมืองเก่าภูเก็ต และเมืองจอร์จทาวน์ เป็นผลมาจากความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มชาวจีนของทั้งสองเมือง ต่อมามีผู้ให้คำนิยามตึกแถวที่สร้างในย่านเมืองเก่าภูเก็ตว่าเป็น สถาปัตยกรรมจีนผสมโปรตุเกส หรือ Sino-Portuguese Architecture อีกทั้งมีความพยายามในการสร้างประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมของตึกแถวในย่านเมืองเก่าภูเก็ตให้สัมพันธ์กับคำนิยามดังกล่าว อันเป็นผลให้เกิดความสับสนต่อการศึกษาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมในย่านเมืองเก่าภูเก็ต ทั้งยังทำให้เกิดความขัดแย้งทางประวัติศาสตร์อีกด้วยเพื่อให้เกิดความชัดเจนจึงได้ศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์เกี่ยวกับพัฒนาการของคนกลุ่มต่างๆ ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานบนเกาะภูเก็ต จนกระทั่งเกิดชุมชนชาวจีนฮกเกี้ยนในย่านเมืองเก่าภูเก็ต อีกทั้งยังศึกษาประวัติศาสตร์ของชาวตะวันตกชาติต่างๆ ที่เข้ามาตั้งถิ่นฐาน หรือเข้ามามีความสัมพันธ์กับเกาะภูเก็ต และเมืองท่าบนคาบสมุทรมลายูเพื่อสรุปอิทธิพลของสถาปัตยกรรมตะวันตกที่ส่งผลต่อตึกแถวในย่านเมืองเก่าภูเก็ต จากนั้นได้ศึกษาลักษณะทางกายภาพ และวิเคราะห์อิทธิพลต่างๆ ที่ส่งผลต่อสถาปัตยกรรมย่านเมืองเก่าภูเก็ต ผลจากการศึกษาโดยอาศัยความสัมพันธ์ทางประวัติศาสตร์ในด้านต่างๆ สามารถชี้ชัดถึงที่มา ทางประวัติศาสตร์ของตึกแถวในย่านเมืองเก่าภูเก็ตที่สร้างในสมัยรัชกาลที่ 5 ว่าได้รับอิทธิพลจากสถาปัตยกรรมอังกฤษที่สร้างในปีนัง รวมทั้งคำนิยามสถาปัตยกรรมรูปแบบจีนผสมโปรตุเกสที่ใช้นิยามสถาปัตยกรรมย่านเมืองเก่าภูเก็ตในปัจจุบันไม่มีความเหมาะสมที่จะนำมาใช้ เพราะเป็นคำนิยามที่ไม่ตรงกับประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม และในกรณีที่ยังใช้คำนิยามนี้ต่อไปจะทำให้เกิดความเข้าใจที่ผิดต่อที่มาทางประวัติศาสตร์ของสถาปัตยกรรมย่านเมืองเก่าภูเก็ตได้