ผลกึ่งเรื้อรังของสารสกัดเมล็ดสะเดาไทย Azadirachta indica var. siamensis Valeton ต่อตับและเลือดของกบนา Hoplobatrachus rugulosus Weighmann, 1835

Abstract

สารAzadirachtinจากเมล็ดสะเดามีผลกระทบต่อแมลง ปลา และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม วัตถุประสงค์ของการศึกษาครั้งนี้คือศึกษาผลกึ่งเรื้อรังของสารสกัดเมล็ดสะเดาไทยหรือ สะเดาไทย 111 ที่มีต่อตับและเลือดของกบนา เริ่มจากนำลูกอ๊อดกบนาอายุ 2 สัปดาห์มาทดลองหาค่าความเป็นพิษเฉียบพลันที่ 96 ชั่วโมง โดยใช้วิธี static bioassay ได้ค่า 298.26 ppm. แล้วคำนวณหาความเข้มข้นที่จะใช้ศึกษาผลกึ่งเรื้อรังของสารสกัดเมล็ดสะเดาไทยเป็นเวลา 18 สัปดาห์ ได้เท่ากับ 49.66 ppm. ทุก 4 สัปดาห์จะทำการสุ่มตัวอย่างกบจำนวน 30 ตัว เพื่อศึกษาน้ำหนักตับ การเปลี่ยนแปลงของเนื้อเยื่อตับ และองค์ประกอบของเลือด รวมทั้งระดับเอนไซม์ SGOT , SGPT ผลการศึกษาพบว่ามีการเพิ่มของ % Relative liver weight (p< 0.05) ร่วมกับการเปลี่ยนแปลงของตับ คือ เยื่อหุ้มตับหนาและอักเสบ มีการขยายตัวของช่องไซนูซอยด์ที่มีเลือดคั่งภายใน พบเซลล์ตับที่มีนิวเคลียสผิดปกติ และมีการตายของเซลล์ตับ ความเป็นพิษที่เกิดกับตับแสดงด้วยระดับเอนไซม์ SGOT และ SGPT ที่เพิ่มสูงขึ้น (p< 0.05) ส่วนผลการศึกษาเลือดพบว่ามีการเพิ่มของจำนวนเม็ดเลือดขาวทั้งหมด จำนวนเม็ดเลือดแดง ฮีโมโกลบิน และ ค่าเม็ดเลือดแดงอัดแน่นนอกจากนี้จำนวนเม็ดเลือดขาวแต่ละชนิดยังแตกต่างจากกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติสรุปได้ว่าสารสกัดเมล็ดสะเดาไทยมีผลกึ่งเรื้อรังต่อตับและเลือดของกบนาโดยความรุนแรงแปรตามระยะเวลาที่ได้รับสาร