การสังเคราะห์น้ำท่า

Abstract

วัตถุประสงค์ของการศึกเรื่อง การสังเคราะห์น้ำท่า มุ่งศึกษาการใช้งานแบบจำลอง HEC-4 (Monthly streamflow simulation) จัดเป็นแบบจำลองทางสถิติ (Statistical model) และแบบจำลอง SCMT (Sacramento watershed model) จัดเป็นแบบจำลองเลียนแบบกายภาพ (Physical resemblance model) โดยใช้ข้อมูลน้ำท่าของลุ่มน้ำเพชรบุรี ซึ่งมีสถานีวัดน้ำท่าอยู่ 4 สถานีหลัก คือ B5 B6 B7 และ B8 ระหว่างปี พ.ศ. 2495-2534 ผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้ ข้อมูลน้ำท่าที่สังเคราะห์โดยแบบจำลอง HEC-4 ทีละสถานี จะไม่มีความสอดคล้องกับสถานีข้างเคียง ในขณะที่ข้อมูลน้ำท่าที่สังเคราะห์เป็นระบบลุ่มน้ำจะมีความสอดคล้องกับสถานีข้างเคียงมากกว่า ดังนั้นควรสังเคราะห์น้ำท่าเป็นระบบลุ่มน้ำ ถ้าพิจารณาแนวโน้มเส้นตรง (Linear trend) ร่วมในการสังเคราะห์ ต้องระมัดระวังการปรับแนวโน้มกลับคืน ในบางกรณีข้อมูลบางส่วนอาจมีค่าติดลบ การศึกษาครั้งนี้แนวโน้มเส้นตรงของข้อมูลน้ำท่ามีความสัมพันธ์ไม่เด่นชัด ในกรณีการสังเคราะห์น้ำท่าของระบบลุ่มน้ำ น้ำท่าสังเคราะห์รายปีจะรักษาค่าเฉลี่ย ค่าความแปรปรวน ของข้อมูลน้ำท่า ไม่ว่าจะรวมแนวโน้มเส้นตรงในการสังเคราะห์หรือไม่ ถ้าค่าสูงสุดและต่ำสุดของข้อมูลน้ำท่าสังเคราะห์ดูผิดปกติ ควรทดสอบความผิดปกติก่อนที่จะปรับข้อมูล ข้อมูลน้ำท่าที่สังเคราะห์โดยแบบจำลอง SCMT เมื่อทำการปรับเทียบ (Calibrate) และตรวจสอบ (Verify) พบว่าค่าพามิเตอร์ไม่คงที่ การสังเคราะห์ของสถานี B5 ซึ่งมีพื้นที่รับน้ำประมาณ 50% ของพื้นที่ลุ่มน้ำและมีสถานีน้ำฝนเพียงสถานีเดียว ตั้งอยู่บริเวณเดียวกัน ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลน้ำท่าและข้อมูลน้ำท่าสังเคราะห์ ด้อยกว่าสถานีอื่น เนื่องจากข้อมูลน้ำฝนไม่สามารถเป็นตัวแทนที่ดีของพื้นที่ ในการสังเคราะห์น้ำท่าของระบบลุ่มน้ำ ผลกระทบของข้อมูลน้ำฝนในพื้นที่สถานี B5 เป็นผลให้สถานีดรรชนี ไม่สามารถเป็นตัวแทนที่ดีของฝนลุ่มน้ำ (Basin rainfall) จะเห็นได้ว่าการใช้แบบจำลองประเภทนี้ ต้องคำนึงถึงการใช้ข้อมูลน้ำฝนที่สามารถเป็นแทนที่ดีของพื้นที่มาใช้ ถ้าต้องการข้อมูลน้ำท่าเพื่อวิเคราะห์ที่มีช่วงเวลายาวกว่าข้อมูลน้ำท่าจริง การสังเคราะห์น้ำท่า ควรใช้แบบจำลองเลียนแบบกายภาพ เช่น SCMT ตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูล จากนั้นจึงใช้แบบจำลองทางสถิติ เช่น HEC-4 สังเคราะห์น้ำท่าเป็นระบบลุ่มน้ำ