การสื่อสารเพื่อสร้างและธำรงรักษาอัตลักษณ์ของกลุ่มผู้นิยมแนวดนตรีฮาร์ดคอร์ในประเทศไทย

Abstract

ศึกษากระบวนการก่อตัวและลักษณะของกลุ่มผู้นิยมดนตรีฮาร์ดคอร์ในประเทศไทย การสื่อสารเพื่อสร้างอัตลักษณ์ของกลุ่มผู้นิยมดนตรีฮาร์ดคอร์ในประเทศไทย และบทบาทของเครือข่ายการสื่อสารในการธำรงรักษาอัตลักษณ์ของกลุ่มผู้นิยมดนตรีฮาร์ดคอร์ในประเทศไทย ในฐานะของกลุ่มผู้รับสารแบบแฟนหรือรสนิยมทางวัฒนธรรม (fan group or taste culture) ภายใต้กรอบแนวคิดเรื่องการสื่อสาร อัตลักษณ์ วัฒนธรรมวัยรุ่น ซึ่งเป็นการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลด้วยการศึกษาข้อมูลจากเอกสาร การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม การสนทนาอย่างไม่เป็นทางการ และการเก็บแบบสำรวจ (120 ชุด) ประกอบการสัมภาษณ์เจาะลึก (62 คน) ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการก่อตัวของกลุ่มผู้นิยมดนตรีฮาร์ดคอร์นั้น เริ่มจากการเป็นแฟนเพลงมีทั้งแบบแฟนเพียงลำพังและแบบกลุ่มเพื่อน ต่อมาแฟนเพลงส่วนหนึ่งได้สลับบทบาทตัวเองให้กลายเป็นผู้ส่งสารด้วยการสร้างวงดนตรีฮาร์ดคอร์ของประเทศไทยขึ้น หลังจากนั้น วงดนตรีฮาร์ดคอร์ที่อยู่ในท้องถิ่นเดียวกัน ได้รวมกลุ่มกัน โดยลักษณะของกลุ่มนั้นจะเป็นกลุ่มที่เกิดขึ้นแบบไม่เป็นทางการคือเป็นเพื่อนกันมาก่อน และคนในวงจะเป็นเพื่อนกับอีกวง ภายหลังจากการได้เข้าร่วมงานคอนเสิร์ตดนตรีฮาร์ดคอร์ ได้รู้จักกับวงดนตรีฮาร์ดคอร์ต่างถิ่นและได้สานสัมพันธ์กันจึงเกิดเป็นเครือข่ายสร้างวงดนตรีฮาร์ดคอร์ของประเทศไทย กอปรกับการมีสื่อใหม่อย่างอินเตอร์เน็ทเข้ามามีส่วนอย่างมากในการสร้างเครือข่ายพันธมิตรดนตรีฮาร์ดคอร์ต่างถิ่นและต่างประเทศ ซึ่งช่วยในการสนับสนุนกันและกันตลอดมา การสื่อสารเพื่อสร้างอัตลักษณ์ของกลุ่มผู้นิยมแนวดนตรีฮาร์ดคอร์ในประเทศไทยนั้น เริ่มจากการซึมซับซับอัตลักษณ์ของวัฒนธรรมดนตรีฮาร์ดคอร์จากต้นกำเนิด และนำมาสร้างอัตลักษณ์ของตนและกลุ่มตน โดยถ่ายทอดออกมาผ่าน 5 ด้านคือ การแต่งกาย ของสะสม ดนตรี วิถีปฏิบัติ และภาษา โดยกลุ่มผู้นิยมแนวดนตรีฮาร์ดคอร์แต่ละกลุ่มนั้นจะมีอัตลักษณ์ ด้านการแต่งกายและเนื้อเพลงและรูปแบบดนตรีที่แตกต่างกันไป แต่โดยภาพรวมแล้วแนวคิดและอุดมการณ์ต่างๆ ยังคงอยู่ในกรอบแนวคิดเดียวกัน การสื่อสารเพื่อการธำรงรักษาอัตลัษณ์ของกลุ่มผู้นิยมดนตรีฮาร์ดคอร์ในประเทศไทยนั้น ได้บูรณาการรูปแบบการสื่อสารที่หลากหลาย และเป็นเครือข่ายการสื่อสารแบบทุกช่องทาง ซึ่งเปิดให้สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วม ซึ่งพื้นที่ในการสร้าง แสดงและสืบทอดอัตลักษณ์ที่สำคัญคือ งานคอนเสิร์ตซึ่งเป็นพื้นที่ที่เปิดให้กลุ่มผู้นิยมดนตรีฮาร์ดคอร์รุ่นใหม่และรุ่นเก่า มีปฏิสัมพันธ์กันก่อให้เกิดซึมซับและถ่ายทอดอัตลักษณ์ต่อไป