กระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือกตามแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์และแนวคิดการศึกษามนุษยนิยม

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัยครั้งนี้ เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ของกระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือกตามแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์และแนวคิดการศึกษามนุษยนิยม ศึกษาโรงเรียนทางเลือกที่มีการปฏิบัติที่ดีที่สุด และพัฒนากระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือกตามแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์และแนวคิดการศึกษามนุษยนิยม ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงบรรยายและพรรณนาประกอบข้อมูลเชิงปริมาณและคุณภาพ มีวิธีการดำเนินการวิจัย 5 ขั้นตอนคือ 1) ศึกษาข้อมูลสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ ของการบริหารโรงเรียนทางเลือก ตามแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์และแนวคิดการศึกษามนุษยนิยม 2) ศึกษากรณีศึกษาโรงเรียนทางเลือก 5 แห่งที่มีแนวปฏิบัติที่ดีที่สุดในการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์และใช้แนวคิดการศึกษามนุษยนิยม 3) ร่างกระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือกตามแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์ 4) จัดประชุมกลุ่มเพื่อเสนอกระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือกและรับฟังข้อเสนอแนะ 5) ปรับปรุงและนำเสนอกระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือก ตามแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์และแนวคิดการศึกษามนุษยนิยม ผลการวิจัยพบว่า สภาพที่พึงประสงค์ของการบริหารโรงเรียนทางเลือกมีค่าเฉลี่ยสูงกว่าสภาพปัจจุบันทุกเรื่อง โดยแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์มีค่าเฉลี่ยรวมสูงกว่าแนวคิดการศึกษามนุษยนิยม ความต้องการจำเป็นในแนวคิดการบริหารที่เน้นความเป็นมนุษย์คือ ความอยู่รอด ความพอเพียง โลก และความยั่งยืน และแนวคิดการศึกษามนุษยนิยมคือ การรับใช้สังคมและการยอมรับนับถือตนเองและผู้อื่น ในโรงเรียนทางเลือกกรณีศึกษามีผลด้านการวางแผนที่ให้ความสำคัญกับเรื่องความอยู่รอด ความพอเพียง โลก และความยั่งยืน การดำเนินการโดยให้ครู บุคลากร และผู้เกี่ยวข้องในชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการการศึกษาที่เน้นมนุษย์และประเมินผลการบริหารงานด้วยการให้คุณค่าแก่ครู และให้ครูนำศักยภาพตนออกมาใช้เพื่อจัดการเรียนการสอนแก่ผู้เรียน ประเมินผลผู้เรียนด้วยวิธีการที่หลากหลายมีความยืดหยุ่นตรงกับการพัฒนาผู้เรียนอย่างเต็มตามศักยภาพผู้วิจัยนำผลมาพัฒนาเป็นกระบวนการบริหารโรงเรียนทางเลือกที่เน้นความเป็นมนุษย์เป็นฐาน(Soft Side Based- Alternative School Management: SBASM) มี 3 องค์ประกอบคือ 1) การวางแผนมาตรการความอยู่รอด ความพอเพียง โลก ความยั่งยืน การรับใช้สังคมและการยอมรับนับถือตนเอง 2) การดำเนินการด้วยการร่วมกันระบุผลลัพธ์ที่เกิดจากการวางแผน กำหนดตัวชี้วัดความสำเร็จ ระบุและเรียงลำดับความสำคัญก่อนวางแผน ศึกษาสภาพปัจจุบัน จัดทำคู่มือที่เน้นมนุษย์ สร้างกลยุทธ์ร่วมกันในทีมงาน จัดหาทรัพยากร ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ดำเนินการความพอเพียงและช่วยเหลือสังคมด้วยทักษะที่หลากหลาย ใช้การเสริมแรงทางบวก ครูมีโอกาสแสดงความคิดเห็นต่อผู้บริหาร และผู้เรียนมีโอกาสแสดงความคิดเห็นต่อการจัดการเรียนรู้สำหรับพัฒนาตนเอง 3) การประเมินผล มีการตรวจสอบการปฏิบัติจริงตามที่วางแผนไว้ทั้งผลงานที่เป็นรูปธรรมปฏิบัติปัจจุบัน เน้นรูปแบบการประเมินที่หลากหลาย มีระบบรายงานผลในรูปแบบสภาพจริง ตรวจสอบการบรรลุผลตามแผน รายงานการจัดการศึกษา ปรับปรุงแนวทางการศึกษาที่เน้นมนุษย์ของโรงเรียน เป็นต้นแบบเผยแพร่แลกเปลี่ยนเรียนรู้เพื่อส่งเสริมให้ผู้เรียน บุคลากรและผู้ปกครองมีความพึงพอใจ ภาคภูมิใจ และมีความสุข