พฤติกรรมการใช้จักรยานในเขตเมืองชั้นใน เขตต่อเมือง และเขตชานเมืองพื้นที่กรุงเทพมหานคร

Abstract

การใช้จักรยานเป็นอีกทางหนึ่งในการทำให้กรุงเทพมหานครเป็นเมืองน่าอยู่เนื่องจากการใช้จักรยานเดินทางแทนการใช้รถยนต์เป็นการช่วยลดปริมาณการจราจรบนท้องถนน จักรยานเป็นพาหนะที่มีประสิทธิภาพในการเดินทางระยะใกล้ สามารถเดินทางจากจุดเริ่มต้นไปยังปลายทางได้โดยไม่ต้องเปลี่ยนรูปแบบการเดินทาง เช่นเดียวกับการเดินเท้าและเป็นพาหนะที่มีราคาถูก ปัจจุบันมีแนวโน้มการใช้จักรยานเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ดังนั้นการศึกษาพฤติกรรมการใช้จักรยานในพื้นที่กรุงเทพมหานครจึงมีความสำคัญต่อการวางแผนและออกแบบเพื่อผลักดันให้จักรยานเป็นส่วนหนึ่งของระบบขนส่งในพื้นที่เมืองอย่างมีประสิทธิภาพ การศึกษาพฤติกรรมผู้ใช้จักรยานในพื้นที่กรุงเทพมหานครโดยวิธีการดำเนินงานวิจัยเป็นการสุ่มเก็บข้อมูลด้านเศรษฐกิจสังคมและพฤติกรรมการใช้จักรยานของผู้ใช้จักรยานตัวอย่าง แล้วนำมาทดสอบค่าความแปรปรวนของข้อมูลแต่ละประเภทเพื่อพิสูจน์ว่าพฤติกรรมการใช้จักรยานและสถานภาพทางเศรษฐกิจสังคมมีความแตกต่างกันหรือไม่ โดยงานวิจัยชิ้นนี้ตั้งอยู่บนสมมุติฐานที่ว่า ลำดับชั้นพื้นที่ทั้ง 3 ชั้นของกรุงเทพมหานครได้แก่ กรุงเทพมหานครชั้นใน ชั้นกลาง และชั้นนอก มีผลกระทบต่อสภาพทางเศรษฐกิจสังคมของกลุ่มประชากรซึ่งมีความสัมพันธ์กับการตัดสินรูปแบบการเดินทางรวมถึงพฤติกรรมการใช้จักรยานของประชากรในพื้นที่นั้นๆ กล่าวคือ เมื่อสภาพแวดล้อมของเมือง อาทิเช่น การใช้ประโยชน์ที่ดิน ความหนาแน่นของเมือง ความสามารถในการเข้าถึงมีการเปลี่ยนแปลงไป ลักษณะพฤติกรรมการเดินทาง รวมถึงการใช้จักรยานควรแตกต่างกันตามลักษณะสภาพแวดล้อมของเมืองด้วยเช่นกัน จากการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าผลการวิเคราะห์ไม่สอดคล้องกับสมมุติฐานที่ตั้งขึ้น รวมถึงไม่สอดคล้องกับหลักการวางแผนระบบขนส่งซึ่งจักรยานเป็นส่วนหนึ่งของระบบขนส่งมวลชน มีบทบาทแตกต่างกันไปในแต่ละลำดับชั้นของกรุงเทพมหานคร และผลการวิเคราะห์ด้วยเครื่องมือทางสถิติบ่งบอกว่าว่ารูปแบบพฤติกรรมการใช้จักรยานของกลุ่มตัวอย่างผู้ใช้จักรยานในพื้นที่ทั้ง 3 ลำดับชั้น ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า แม้มีความแตกต่างของสถานภาพทางเศรษฐกิจสังคมและสภาพแวดล้อมของพื้นที่เมือง พฤติกรรมการใช้จักรยานของกลุ่มตัวอย่างยังคงมีรูปแบบเดียวกันโดยไม่เป็นไปตามหลักการวางแผนระบบจราจรซึ่งการใช้จักรยานควรมีบทบาทและลักษณะการใช้งานแตกต่างกันในพื้นที่แต่ละลำดับชั้นพื้นที่