การจำกัดวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงความสัมพันธ์และอิทธิพลของวัฒนธรรมทางการเมืองต่อแนวคิดการจำกัดวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร โดยวิเคราะห์เปรียบเทียบแนวคิดการจำกัดวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรภายใต้บริบทวัฒนธรรมทางการเมืองประชาธิปไตยแบบตะวันตก ได้แก่ ประเทศอังกฤษ และประเทศสหรัฐอเมริกา กับแนวคิดการจำกัดวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรภายใต้ระบบการเมืองการปกครองและวัฒนธรรมทางการเมืองของไทยที่ได้รับอิทธิพลมาจากวัฒนธรรมทางการเมืองแบบอำนาจนิยม ศักดินานิยม บารมีนิยม และระบบอุปถัมภ์ค้ำชูแบบไทย จากการศึกษาพบว่าภายใต้วัฒนธรรมทางการเมืองของไทยที่ได้รับอิทธิพลมาจากระบบอำนาจนิยม ศักดินิยม บารมีนิยม และระบบอุปถัมภ์ค้ำชูแบบไทย ซึ่งฝังรากลึกอยู่ในสังคมไทยมาอย่างยาวนานได้ส่งผลกระทบต่อระบบการเมืองการปกครอง ระบบการเลือกตั้ง ระบบรัฐสภาของประเทศไทย ตลอดจนกระทบต่อพฤติกรรมทางการเมืองของนักการเมืองในลักษณะของความสัมพันธ์เชิงอำนาจแบบอุปถัมภ์ แม้รัฐธรรมนูญหลายฉบับของประเทศไทยจะได้รับเอาวัฒนธรรมทางการเมืองประชาธิปไตยแบบตะวันตกเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการยกร่างก็ตาม แต่วัฒนธรรมทางการเมืองในระบบอุปถัมภ์อันถือเป็นกระแสหลักยังคงปรากฏและสะท้อนสัมพันธภาพเชิงอำนาจอุปถัมภ์ในสังคมไทยเสมอโดยมักพบเห็นได้ในชนบท ระบบราชการ พฤติกรรมการเลือกตั้งของประชาชน ตลอดจนพฤติกรรมของผู้สมัครรับเลือกตั้ง ฉะนั้น ภายใต้วัฒนธรรมทางการเมืองของไทยดังกล่าวข้างต้นจึงไม่เอื้ออำนวยต่อการปกครองในระบอบประชาธิปไตยและไม่สอดคล้องกับวัฒนธรรมทางการเมืองประชาธิปไตยแบบสากล การไม่จำกัดวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรตามรัฐธรรมนูญจึงทำให้ฝ่ายนิติบัญญัติถูกครอบงำโดยบุคคลแต่เพียงกลุ่มเดียวอย่างยาวนานส่งผลกระทบต่อระบบการเมืองการปกครอง ซึ่งเป็นหนทางหนึ่งเพื่อสั่งสมอำนาจบารมีอันอาจนำไปสู่การแสวงหาผลประโยชน์โดยมิชอบ การคอร์รัปชัน และการปกครองแบบทรราชโดยอาศัยสัมพันธภาพเชิงอำนาจทางการเมืองเป็นเครื่องมือเชื่อมโยงกับความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์ ดังนั้น ผู้เขียนมีความเห็นว่า ควรกำหนดบทบัญญัติว่าด้วยการจำกัดวาระการดำรงตำแหน่งของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรให้เป็นลายลักษณ์อักษรไว้ในรัฐธรรมนูญอันเป็นกระบวนการหนึ่งเพื่อผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนผู้มีความรู้ความสามารถเข้าไปทำหน้าที่ฝ่ายนิติบัญญัติและสนองต่อความต้องการของประชาชนในระบบประชาธิปไตยอย่างแท้จริง