การบริหารคุณภาพในองค์การภาครัฐของไทย : ศึกษากรณีรางวัลคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดการบริหารคุณภาพ พัฒนาการของบริหารคุณภาพในองค์การภาครัฐของไทย 2) ศึกษาประสิทธิผลของการบริหารคุณภาพในองค์การภาครัฐของไทย ผ่านการขับเคลื่อนรางวัลคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) และ 3) พัฒนาข้อเสนอในการยกระดับการบริหารคุณภาพที่เหมาะสมและสอดคล้องกับองค์การภาครัฐของไทย โดยกำหนดขอบเขตการวิจัยเฉพาะส่วนราชการในระดับกรม และได้ใช้ทั้งระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกส่วนราชการระดับกรม จำนวน 39 กรม การวิเคราะห์เอกสาร การศึกษาข้อมูลผลการปฏิบัติราชการของส่วนราชการระหว่างปี พ.ศ.2548-2556 ร่วมกับระเบียบวิธีวิจัยเชิงปริมาณ โดยเก็บรวบรวมแบบสอบถามจากผู้ปฏิบัติงานในองค์การภาครัฐจำนวน 654 ชุด จากนั้นจึงนำมาวิเคราะห์ผลด้วยสถิติต่างๆ ผลการศึกษา ค้นพบว่า 1) การบริหารคุณภาพไม่ได้ช่วยยกระดับผลการปฏิบัติราชการของไทยให้สูงขึ้น แต่กลับพบว่าส่วนราชการไทยมีแนวโน้มผลการปฏิบัติราชการต่ำลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 2) รางวัลคุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (Public Sector Management Quality Award: PMQA) ไม่ใช่ตัวแบบการบริหารคุณภาพที่เหมาะสมสำหรับทุกๆ องค์การภาครัฐของไทย แต่เหมาะสมสำหรับองค์การบางประเภทเท่านั้น 3) การบริหารคุณภาพในองค์การภาครัฐของไทย ทำให้เกิดการพัฒนาที่แยกส่วน ส่วนราชการมีแนวคิดต่างคนต่างทำ และขาดการบูรณาการงานร่วมกัน ข้อเสนอแนะในการผลักดันให้การบริหารคุณภาพในองค์การภาครัฐของไทยประสบความสำเร็จ คือ การเปิดโอกาสให้ส่วนราชการสามารถเลือกวางเส้นทาง และพัฒนาตัวแบบการบริหารคุณภาพที่สอดคล้องกับกลุ่มภารกิจ รวมถึงอัตลักษณ์ของแต่ละส่วนราชการเอง โดยสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (สำนักงาน ก.พ.ร.) จะต้องเพิ่มการสนับสนุนทรัพยากร และชี้นำอย่างใกล้ชิดมากขึ้น เพื่อเสริมพลังให้ส่วนราชการสามารถขับเคลื่อนการบริหารคุณภาพในทิศทางที่เอื้อให้ภารกิจของรัฐประสบผลสัมฤทธิ์ และเกิดประโยชน์สุขแก่ประชาชนได้อย่างแท้จริง