โคะจิกิ: จากตำนานเทพสู่หนังสือเรียนและวรรณกรรมสำหรับเด็ก

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นการศึกษาการผลิตซ้ำและการแพร่กระจายของตำนานเทพโคะจิกิ ตั้งแต่สมัยเริ่มแรกที่มีการเรียบเรียงคือค.ศ.712 จนถึงศตวรรษที่ 21 การศึกษาสรุปผลได้ดังนี้ 1. ตำนานเทพใน โคะจิกิ ได้ถูกผลิตซ้ำโดยเปลี่ยนแปลงรูปแบบการเล่าเรื่องซึ่งสัมพันธ์กับบริบททางการเมืองและแนวคิดทางสังคมที่เปลี่ยนไปในแต่ละยุค โดยเฉพาะในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง โคะจิกิ ในหนังสือเรียนถูกดัดแปลงและเลือกใช้ตำนานที่เกี่ยวกับสุริยเทพีและจักรพรรดิผู้เป็นต้นราชวงศ์ มีหน้าที่เป็น “ตำนานแห่งชาติ” ที่สร้างอัตลักษณ์ความเป็น “ชาติ” ให้จักรพรรดิเป็นศูนย์กลางอำนาจอันยิ่งใหญ่ 2.โคะจิกิ ในรูปแบบของวรรณกรรมสำหรับเด็กและหนังสือภาพมีบทบาทในการสืบสานอุดมการณ์ชาตินิยมเชิงวัฒนธรรม (Cultural Nationalism) คือเป็นตำนานเทพที่แสดงความสำคัญของท้องถิ่น วัฒนธรรมพื้นบ้าน และเรื่องเล่าโบราณ เป็นความภูมิใจของคนในชาติ หลังสงครามโลกครั้งที่สอง จักรพรรดิไม่ได้เป็นศูนย์รวมอำนาจทางการเมืองอีกต่อไป สุริยเทพีและปวงเทพทั้งหลายเปลี่ยนความหมายเป็นสัญลักษณ์ทางธรรมชาติและมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนแนวคิดที่ชาวญี่ปุ่นมีความผูกพันกับธรรมชาติ 3. ในยุคปัจจุบันโคะจิกิ มีความหลากหลายและเป็นสากล (Universal) สื่อได้ถึงผู้คนทั่วโลก โคะจิกิ สืบทอดมากว่า 1300 ปีได้นั้นเกิดจากความพยายามของนักวิชาการ นักเขียนวรรณกรรมสำหรับเด็ก สื่อมวลชน รวมทั้งผู้คนในระดับภูมิภาคที่ต้องการให้ความสำคัญกับ โคะจิกิ ในฐานะ “โมะโนะงะตะริ” หรือเรื่องเล่า ไม่ใช่ “ประวัติศาสตร์” ซึ่งมีนัยยะทางการเมืองในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ความนิยมการอ่านโคะจิกิ เกิดเมื่อสังคมอยู่ในภาวะวิกฤติทางอัตลักษณ์ เพื่อค้นหาตัวตนหรือความเป็นญี่ปุ่น