การออกแบบการส่องแสงสว่างสำหรับชานชาลาสถานีรถไฟฟ้ากรณีศึกษา สถานีรถไฟฟ้าเชื่อมต่อท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ สถานีลาดกระบัง

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการออกแบบการส่องสว่างสำหรับชานชาลาสถานีรถไฟฟ้าและวิเคราะห์อิทธิพลของความสม่ำเสมอของแสงที่มีผลต่อความรู้สึกปลอดภัยและความพึงพอใจของผู้ใช้งาน เริ่มจากการสัมภาษณ์ผู้ออกแบบ สำรวจสภาพจริงของสถานีรถไฟฟ้าในกรุงเทพมหานคร และทำแบบสอบถามขั้นต้น โดยให้ดูภาพถ่ายจากสถานที่จริง 5 รูปแบบสถานี และสอบถามการรับรู้ถึงความพึงพอใจของกลุ่มตัวอย่างที่มีต่อ ความสว่าง ความสม่ำเสมอของแสง ความจ้าของแสง ความรู้สึกปลอดภัย และความพึงพอใจต่อภาพรวมของสถานี ผลคือ รูปแบบของแอร์พอร์ตลิ้งค์ สถานีลาดกระบัง มีค่าเฉลี่ยความพึงพอใจของกลุ่มตัวอย่างน้อยที่สุด จึงได้เลือกรูปแบบสถานีดังกล่าวมาเป็นกรณีศึกษา แล้วทำการออกแบบรูปแบบแสงสว่างโดยการจำลองภาพเสมือนจริง แล้วกำหนดให้กรณีสถานการณ์ปกติมีระดับความส่องสว่างและความสม่ำเสมอของแสงที่พื้นตามมาตรฐานสากล แล้วเพิ่มการส่องสว่างโดยพิจารณาความสม่ำเสมอของแสงที่ผนังและฝ้าเพดาน ทั้งหมด 8 รูปแบบ จากนั้นทำแบบสอบถามการรับรู้ถึงความพึงพอใจจากกลุ่มตัวอย่าง 190 คน ผลการศึกษาสามารถสรุปได้ว่า รูปแบบการให้แสงสม่ำเสมอที่ผนังส่งผลให้กลุ่มตัวอย่างรู้สึกปลอดภัยและพึงพอใจน้อยกว่ารูปแบบอื่น ส่วนการให้แสงสว่างที่ฝ้าเพดานเพียงอย่างเดียวหรือการให้แสงสว่างที่ผนังกับฝ้าเพดานพร้อมกัน ไม่ว่าจะเป็นแสงสม่ำเสมอหรือไม่สม่ำเสมอก็ตาม ต่างส่งผลให้กลุ่มตัวอย่างรู้สึกปลอดภัยและพึงพอใจมากกว่ารูปแบบการให้แสงสว่างที่ผนังเพียงอย่างเดียว โดยมีข้อสังเกตว่า รูปแบบการให้แสงสม่ำเสมอที่ผนังกับแสงไม่สม่ำเสมอที่ฝ้าเพดานมีค่าเฉลี่ยการรับรู้ถึงความพึงพอใจในทุกคำถามน้อยกว่ารูปแบบการให้แสงที่ผนังกับฝ้าเพดานพร้อมกันในกรณีอื่น ซึ่งมีสาเหตุมาจากความเปรียบต่างที่เกิดจากผนังที่สว่างมากกว่าฝ้าเพดาน ส่งผลให้กลุ่มตัวอย่างรู้สึกปลอดภัยและพึงพอใจน้อยลง ดังนั้นในการออกแบบแสงสว่างสำหรับสถานีรถไฟฟ้าที่มีรูปแบบสถาปัตยกรรมใกล้เคียงกับกรณีศึกษา จึงควรพิจารณาความสม่ำเสมอของแสงประกอบด้วย