พัฒนาการและแนวโน้มสถาบันอุดมศึกษาเอกชน

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพัฒนาการสถาบันอุดมศึกษาเอกชน และ 2) นำเสนอแนวโน้มสถาบันอุดมศึกษาเอกชนในอนาคต อาศัยวิธีการวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ (Historical Research) ด้วยวิธีการวิจัยเอกสารและการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิ เน้นการศึกษาในประเด็นสำคัญ 3 ด้าน คือ 1) ด้านปรัชญา วิสัยทัศน์ และพันธกิจ 2) ด้านการดำเนินงานตามภารกิจ และ 3) ด้านการบริหารและจัดการ โดยจำแนกผลการศึกษาออกเป็น 4 ยุค ได้แก่ ยุคก่อกำเนิด (พ.ศ. 2512 - 2522) ยุคขยายตัว (พ.ศ. 2522 - 2542) ยุคปฏิรูปการศึกษา (พ.ศ. 2542 – 2552) และยุคมาตรฐานการศึกษา (พ.ศ. 2552 – ปัจจุบัน) ผลการศึกษา พบว่า พัฒนาการของสถาบันอุดมศึกษาเอกชนในยุคที่ 1 มุ่งผลิตบัณฑิตเพื่อสนองความต้องการแรงงานของภาคธุรกิจ ต่อมายุคที่ 2 จึงเริ่มขยายบทบาทไปยังภารกิจอื่น แต่ก็ยังคงเน้นภารกิจการสอนเป็นหลัก ยุคที่ 3 มีการขยายการจัดการศึกษาอย่างไร้ขอบเขต ส่วนยุคที่ 4 เริ่มมีการพัฒนาคุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานของการประกันคุณภาพการศึกษา โดยภาพรวมพัฒนาการของสถาบันอุดมศึกษาเอกชนมีความก้าวหน้าขึ้นทุกด้านหลังยุคปฏิรูปการศึกษา ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการมีระบบประกันคุณภาพการศึกษา อย่างไรก็ตามตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาสถาบันอุดมศึกษาเอกชนส่วนใหญ่ยังคงประสบปัญหาด้านคุณภาพของอาจารย์ และยังไม่สามารถพัฒนาผลงานการวิจัยได้ตามเกณฑ์มาตรฐาน ส่วนผลการวิจัยแนวโน้มของสถาบันอุดมศึกษาเอกชนสามารถสังเคราะห์ได้ภาพอนาคตทั้งสิ้น 91 ภาพอนาคต จำแนกออกเป็น 4 กลุ่มตามความเป็นไปได้และสิ่งที่พึงประสงค์ โดยสามารถสรุปประเด็นค้นพบจากการวิจัยได้ว่าปัจจัยสำคัญที่ทำให้สถาบันอุดมศึกษาเอกชนอยู่รอดได้ท่ามกลางการแข่งขันสูงในอนาคต ได้แก่ ปัจจัยด้านคุณภาพและความมั่นคงทางการเงิน