การศึกษาทางคลินิกแบบสุ่มตัวอย่างที่มีการควบคุมตัวแปรของการขจัด พี-ครีซอล ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมแบบฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพสูงเทียบกับฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพมาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษ

Abstract

การศึกษาทางคลินิกแบบสุ่มตัวอย่างที่มีการควบคุมตัวแปรและมีตัวเปรียบเทียบของ การขจัดสาร พี-ครีซอล ด้วยวิธีการฟอกเลือดด้วยวิธีฮีโมไดอะฟิ ลเตชั่นประสิทธิภาพ มาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษ วันจักร พงษ์สิทธิศักดิ์1, ขจร ตีรณธนากุล1, สุพีชา วิทยเลิศปัญญา2, เกื้อเกียรติ ประดิษฐ์พรศิลป์ 1 1หน่วยโรคไต, ภาควิชาอายุรศาสตร์, คณะแพทยศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2ภาควิชาเภสัชวิทยา, สภากาชาดไทย, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ความสำคัญและเหตุผล: สารพิษยูรีเมียที่ได้รับความสนใจในขณะนี้ คือ พี-ครีซอล เป็นสารพิษที่จับกับ โปรตีนขนาดใหญ่มีซึ่งการศึกษาพบว่ามีความสำพันธ์กับอัตราการเสียชีวิตในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะ สุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือด และ สารนีไม่สามารถนำออกจากร่างกายได้ด้วยวิธีฟอกเลือดแบบมาตรฐาน มีการศึกษาพบว่าการทำฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพสูงช่วยขจัดพี-ครีซอลได้เพิ่มขึ้น และ ช่วยลดอัตรา การเสียชีวิตได้ร้อยละ 30 เป็นที่น่าเสียดายผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดพบว่ามี ปัญหาเรื่องเส้นที่ใช้ฟอกเลือดได้บ่อยไม่สามารถส่งจ่ายเลือดด้วยความเร็วสูงได้ ผู้ป่วยกลุ่มนี้จึงไม่ได้รับ การฟอกเลือดด้วยวิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพสูง วิธีการฟอกเลือดด้วยวิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่น ประสิทธิภาพมาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษจึงถูกคิดค้นขึ้นเพื่อเพิ่มการขจัด-พีครีซอล และ สารพิษยูรีเมียอื่น ๆ ระเบียบวิธีการวิจัย: เป็นการศึกษาท่งคลินิกแบบสุ่มที่มีการควบคุมตัวแปรในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยะ สุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือด 9 คน โดยเปรียบเทียบระหว่าง 2 วิธีคือ ฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพ มาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษ และ ฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพสูง วิธีละ 2 สัปดาห์ สัปดาห์ละ 3 ครั้ง โดยเปรียบเทียบการขจัดสารพิษยูรีเมียทั้ง 3 ชนิด คือ พี-ครีซอล, เบต้าทู-ไมโครกลอบบูลิน และ ยูเรีย รวมถึงติดตามปริมาณอัลบูมินที่เสียมาในน้ำยาฟอกเลือด และ ภาวะแทรกซ้อนจากการฟอกเลือด ผลลัพธ์: วิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพมาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษมีอัตราการลด พี-ครีซอล ร้อยละ 59.5 (IQR; 49.1,62.6) เทียบเท่ากับวิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพสูงมีอัตราการลด พี-ครีซอล ร้อยละ 54.7 (IQR; 48.6,58.2) (p-value = 0.441) เบต้าทู-ไมโครกลอบบูลินยังถูกขจัดออกด้วย วิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพมาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษได้ดีกว่า และ ทั้งสองวิธี มีการขจัดยูเรียที่ดี การใช้ตัวกรองที่มีรูใหญ่พิเศษนั้นส่งผลให้มีอัลบูมินออกมากับน้ำยาฟอกไต 5.51 ±0.72 กรัม เทียบกับ 0.51 ± 0.31 กรัม จากวิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพสูงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value = 0.008) แต่อย่างไรก็ตามไม่มีผู้ป่วยที่เกิดระดับอัลบูมินในเลือดต่ำ และ ไม่มีภาวะแทรกซ้อนที่ เกิดจากการฟอกเลือด บทสรุป: วิธีฮีโมไดอะฟิลเตชั่นประสิทธิภาพมาตรฐานที่ใช้ตัวกรองชนิดที่มีรูกรองใหญ่พิเศษ มี ประสิทธิภาพในการขจัดสารพิษยูรีเมียได้ดีรวมถึงสารพิษชนิดที่จับกับโปรตีนขนาดใหญ่ จึงเป็นวิธีการฟอก เลือดวิธีใหม่ที่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังระยุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดที่มีปัญหา ของเส้นฟอกเลือดที่อยู่ระหว่างรอการแก้ไข หรือ ไม่สามารถแก้ไขได้ และ อาจมีผลต่ออัตราการรอดชีวิตที่ เพิ่มขึ้นในระยะยาว