การเปรียบเทียบศักยภาพของระบบการฟื้นฟูป่าในลุ่มน้ำแหน จังหวัดน่าน โดยใช้สมบัติของดินและสัตว์ในดิน

Abstract

ประเมินศักยภาพของระบบการฟื้นฟูป่าในลุ่มน้ำแหน จังหวัดน่าน โดยเปรียบเทียบพื้นที่ป่าที่มีระบบการฟื้นฟูต่างกัน คือปลูกแบบเป็นแถว กับปลูกแบบการแทนที่โดยธรรมชาติ และป่าธรรมชาติ ซึ่งศึกษาสัตว์ในดินขนาดใหญ่และขนาดกลาง เพื่อประเมินการเปลี่ยนแปลงด้านประชากรมวลชีวภาพและชนิดในรอบปี และศึกษาปัจจัยทางสภาวะแวดล้อมเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงลักษณะสมบัติทางเคมีของดิน เช่น ความจุในการแลกเปลี่ยนไอออนบวกของดิน, ปริมาณอินทรียวัตถุในดิน, ปริมาณไนโตรเจนรวม, ปริมาณฟอสฟอรัสที่พืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์, ปริมาณการแลกเปลี่ยนโพแทสเซียม, อุณหภูมิ,ความชื้นสัมพัทธ์, ความชื้นในดินและในเศษซาก และปริมาณเศษซากสะสมบนพื้นดิน โดยทำการเก็บรวบรวมข้อมูลทุกเดือนเป็นเวลา 1 ปี (พฤศจิกายน 2549 – ตุลาคม 2550) จากหน่วยจัดการต้นน้ำน้ำแหน จังหวัดน่าน ทำการทดลองการย่อยสลายเศษซาก โดยวิธี Litter Bag Method ในช่วงฤดูกาลต่างๆ 2 แบบ คือ แบบที่ 1 ทำการฝังใหม่ทุกครั้งเมื่อเริ่มต้นฤดูกาล และแบบที่ 2 ทำการฝังครั้งเดียวและติดตามผลตลอดปี จากผลการศึกษาสรุปได้ว่า ศักยภาพของระบบการฟื้นฟูป่าปลูกแบบเป็นแถว มีดัชนีความหลากหลายของสัตว์ในดินขนาดกลางสูงกว่าป่าปลูกแทนที่โดยธรรมชาติอย่างมีนัยสำคัญที่ความเชื่อมั่น ร้อยละ 95 และทั้ง 2 ระบบมีค่า ปริมาณฟอสฟอรัสที่พืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์, ปริมาณการแลกเปลี่ยนโพแทสเซียม, ความเป็นกรด-ด่างของดิน, ปริมาณอินทรียวัตถุ ในดิน ความหนาแน่น และจำนวนอันดับของสัตว์ในดินขนาดกลาง ต่ำกว่ากับป่าธรรมชาติ อย่างมีนัยสำคัญที่ความเชื่อมั่น ร้อยละ 95 และพบว่าป่าทั้ง 3 ประเภทนั้น ค่าอุณหภูมิ ความชื้น สัตว์ในดิน อัตราการย่อยสลายของเศษซาก ปริมาณอินทรียวัตถุในดิน และ ความจุในการแลกเปลี่ยนไอออนบวกของดิน มีความสัมพันธ์ เชิงบวกกัน อย่างมีนัยสำคัญที่ความเชื่อมั่น ร้อยละ 95