การศึกษาเปรียบเทียบสัททาธิบายในมหาวิภังค์ สมันตปาสาทิกา และกังขาวิตรณี

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาเปรียบเทียบสัททาธิบายโดยเน้นศึกษาจากพระปาฏิโมกข์ 150 ข้อที่ปรากฏในมหาวิภังค์ ซึ่งเรียกว่า ปทภาชนีย์ สมันตปาสาทิกาและกังขาวิตรณี ผู้วิจัยแบ่งประเด็นการศึกษาออกเป็น 3 ด้าน ได้แก่ รูปแบบ เนื้อหา และกลวิธีในการสัททาธิบาย จากการศึกษาพบว่า ในปทภาชนีย์ การสัททาธิบายเป็นไปตามลาดับคาที่ปรากฏในสิกขาบทโดยเน้นสัททาธิบายด้านความหมายเป็นหลัก มีการอธิบายไวยากรณ์เป็นส่วนน้อยไม่พบการอธิบายวากยสัมพันธ์ ในกรณีของสมันตปาสาทิกาและกังขาวิตรณีมีการอธิบายไวยากรณ์และวากยสัมพันธ์มากขึ้น อีกทั้งมีการอธิบายความหมายเพิ่มเติมจากสิกขาบทและปทภาชนีย์ ในด้านความสัมพันธ์พบว่า สมันตปาสาทิกามีความสัมพันธ์กับปทภาชนีย์มากกว่า พระปาฏิโมกข์ นอกจากนี้ยังพบการอ้างถึงคัมภีร์อื่น ๆ ด้วย ส่วนกังขาวิตรณีมีความสัมพันธ์กับ พระปาฏิโมกข์ อีกทั้งมีการอ้างถึงและย่อความจากปทภาชนีย์และสมันตปาสาทิกาแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ของวรรณคดีบาลีที่เกี่ยวข้องกับพระวินัย