แบบจำลองการปนเปื้อนของไนเตรทในน้ำบาดาลบริเวณศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และบริเวณใกล้เคียง อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี

Abstract

ปัจจุบันสารเคมีจำนวนมากเข้ามามีบทบาทต่อการดำรงชีวิตประจำวันของมนุษย์ในด้านต่าง ๆ เช่น ด้านเกษตรกรรมและด้านอุตสาหกรรม เป็นต้น หากใช้ในปริมาณที่มากเกินไปจะนำสู่การปนเปื้อนต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงน้ำบาดาล ซึ่งพื้นที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายเป็นพื้นที่ขาดแคลนน้ำผิวดิน ทำให้น้ำบาดาลเป็นทางเลือกหลักในการใช้อุปโภค โดยคุณภาพน้ำบาดาลอาจมีการปนเปื้อนของสารเคมีโดยเฉพาะการปนเปื้อนของไนเตรท จุดประสงค์ของงานครั้งนี้คือการสร้างแบบจำลองทางคณิตศาสตร์โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป Visual MODFLOW เพื่อศึกษาทิศทางการไหลของน้ำบาดาลและลักษณะการแพร่กระจายของไนเตรทในน้ำบาดาล โดยติดตามการเปลี่ยนแปลงระดับน้ำ ตั้งแต่เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2554 ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2557 เพื่อใช้ในแบบจำลองการไหลของน้ำบาดาลที่สภาวะคงที่และสภาวะที่มีการเปลี่ยนแปลงตามเวลา พบว่า ค่าเฉลี่ยรากที่สองของความคลาดเคลื่อนอยู่ในช่วง 5.88-9.49 เมตร โดยชั้นน้ำที่มีศักยภาพที่สุด คือ ชั้นน้ำประเภทตะกอนที่ราบน้ำท่วมถึง เนื่องจากมีค่าสภาพการนำชลศาสตร์สูง คือ 23.76 m/d ส่วนแบบจำลองการแพร่กระจายของไนเตรทโดยวัดค่าปริมาณไนเตรทในน้ำตั้งแต่เดือนตุลาคม 2557 ถึง เดือนกุมภาพันธ์ 2558 พบว่า ค่าเฉลี่ยรากที่สองของความคลาดเคลื่อนอยู่ในช่วง 0.42-3.58 มิลลิกรัมต่อลิตร โดยแบบจำลองแสดงทิศทางการไหลของน้ำบาดาลจากพื้นที่เติมน้ำบริเวณภูเขาไหลลงสู่กลางแอ่งซึ่งเป็นบริเวณพื้นที่รับน้ำ โดยพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่ที่มีความเสี่ยงต่อการปนเปื้อนของไนเตรทเนื่องจากเป็นพื้นที่เกษตรกรรมหนาแน่นและมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำบาดาล เมื่อพิจารณาจากการปรับและวิเคราะห์ความอ่อนไหวของแบบจำลองเชิงคณิตศาสตร์พบว่าตัวแปรที่มีความอ่อนไหวต่อการปรับแก้มากที่สุดได้แก่ค่าสภาพการนำชลศาสตร์